Επιλογή Οδοντόβουρτσας • Πώς να διαλέξω οδοντόβουρτσα;

Από τεχνικής πλευράς, η ιδανική οδοντόβουρτσα είναι εκείνη που μπορεί να πετύχει τον κατά το δυνατόν καλύτερο καθαρισμό των δοντιών από την οδοντική πλάκα και τα υπολείμματα των τροφών χωρίς να βλάπτει τα δόντια ή τα ούλα, ενώ παράλληλα διευκολύνει τη μεταφορά των δραστικών συστατικών της οδοντόκρεμας σε όλες τις επιφάνειες των δοντιών. Σήμερα οι περισσότερες από τις οδοντόβουρτσες (τουλάχιστον αυτές των γνωστών κατασκευαστών) καλύπτουν ικανοποιητικά τις απαραίτητες προδιαγραφές για εργονομία, ασφάλεια, αποτελεσματικότητα και ευκολία στη χρήση.

Στην πραγματικότητα όμως, η καλύτερη οδοντόβουρτσα για τον καθένα μας είναι εκείνη την οποία νοιώθουμε άνετα στο στόμα μας και μπορούμε να την χειριζόμαστε και κατευθύνουμε με άνεση, έτσι ώστε να την χρησιμοποιούμε καθημερινά.

Τα κύρια κριτήρια που χρησιμοποιούμε για την επιλογή της οδοντόβουρτσας μας όταν βρισκόμαστε μπροστά στα δεκάδες διαφορετικά μοντέλα που υπάρχουν στα ράφια των super market δεν πρέπει να είναι η τιμή και η εμφάνιση, αλλά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της κάθε οδοντόβουρτσας όπως περιγράφονται στη συνέχεια:

Το μέγεθος της κεφαλής της οδοντόβουρτσας πρέπει να ταιριάζει στο μέγεθος του στόματος σας και να επιτρέπει να βουρτσίσετε άνετα τα πίσω δόντια. Γενικά, το μικρότερο μέγεθος κεφαλής διευκολύνει τον καλύτερο καθαρισμό των πίσω δοντιών και βοηθάει σημαντικά άτομα με ευαίσθητο αντανακλαστικό εμέτου. Επίσης η μικρή κεφαλή δεν επιτρέπει μεγάλου εύρους οριζόντιες κινήσεις προστατεύοντας τα δόντια από αποτριβές λόγω λάθος τρόπου βουρτσίσματος. Μάλιστα σύμφωνα με μια θεωρία, το μήκος της κεφαλής δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερο από το πλάτος 2 δοντιών.

Μία σωστά σχεδιασμένη λαβή βοηθά σημαντικά να είναι πιο αποτελεσματικό το βούρτσισμα των δοντιών. Τα κύρια χαρακτηριστικά είναι το σχήμα και πάχος της λαβής, η κλίση του τμήματος της κεφαλής, και το υλικό κατασκευής. Παλαιότερα όλες οι οδοντόβουρτσες είχαν ευθεία, επίπεδη λαβή φτιαγμένη από λείο πλαστικό.

• Η λαβή πρέπει να έχει σχήμα που να διευκολύνει την πρόσβαση στα πίσω δόντια ακολουθώντας τη διαμόρφωση του οδοντικού τόξου. Αυτό επιτυγχάνεται δίνοντας κλίση στην λαβή της οδ/βουρτσας ιδίως στην περιοχή της κεφαλής. Μάλιστα αρκετές σύγχρονες οδοντόβουρτσες προσπαθούν να μιμηθούν το ανατομικό σχήμα των οδοντιατρικών εργαλείων.
• Οι οδοντόβουρτσες με λαβές όπου το λείο πλαστικό υλικό έχει αντικατασταθεί από ελαστικό υλικό έχουν καλύτερο κράτημα και δεν γλυστράνε από το χέρι όταν είναι βρεγμένες.
• Η λαβή στο σημείο που την κρατάμε θα πρέπει να είναι σχεδιασμένη κατά το δυνατόν ώστε να ταιριάζει στο χέρι μας αυξάνοντας την ακρίβεια των κινήσεων του βουρτσίσματος.

Τα χαρακτηριστικά που καθορίζουν την ποιότητα των ινών σε μια οδοντοβουρτσα είναι το υλικό, η σκληρότητα και το στρογγύλεμα του άκρου των ινών.

• Nylon ίνες. Παλαιότερα ήταν αρκετά διαδεδομένη η χρήση οδοντοβουρτσών με φυσική τρίχα, συνήθως με τρίχες χοίρου. Σήμερα όλοι οι οδοντίατροι συνιστούν τις nylon ίνες λόγω των σημαντικών πλεονεκτημάτων που έχουν. Οι nylon ίνες είναι πιο υγιεινές γιατί έχουν λεία επιφάνεια, ενώ οι φυσικές είναι ανώμαλες και έχουν εγκοπές όπου μπορεί να παγιδευτούν και αναπτυχθούν μικρόβια. Οι φυσικές ίνες επίσης αργούν να στεγνώσουν βοηθώντας στην ανάπτυξη μικροβίων και σπάνε ευκολότερα. Ορισμένοι πάντως συνεχίζουν να προτιμούν τις οδοντόβουρτσες με φυσικές τρίχες (αν και είναι πλέον δυσεύρετες) γιατί δεν περιέχουν χημικά και είναι ανακυκλώσιμες και πιο φιλικές στο περιβάλλον. Αν αποφασίσετε πάντως να χρησιμοποιείτε φυσική τρίχα, θα πρέπει να αλλάζετε την οδοντόβουρτσα σας πολύ συχνότερα λόγω της γρηγορότερης φθοράς τους.
• Στρογγυλεμένες άκρες ινών. Η ποιότητα στρογγυλέματος των άκρων των ινών είναι σημαντικός παράγοντας για την μείωση των τραυματισμών των ούλων και της αποτριβής της αδαμαντίνης κατά το βούρτσισμα. Στις πρώτες οδοντόβουρτσες με nylon ίνες, αυτές απλά κόβονταν κάθετα στο επιθυμητό ύψος με αποτέλεσμα να έχουν κοφτερές γωνίες που τραυμάτιζαν τα ούλα. Σήμερα οι άκρες των ινών υποβάλλονται σε ειδική επεξεργασία για να στρογγυλευτούν. Αλλά βέβαια το αποτέλεσμα δεν είναι της ίδιας ποιότητας σε όλες τις οδοντόβουρτσες. Δυστυχώς όμως το στρογγύλεμα είναι ένα χαρακτηριστικό που μπορούμε να εξετάσουμε με ακρίβεια μόνο αν διαθέτουμε κάποιο μικροσκόπιο. Γενικά πάντως, οι επώνυμες οδ/βουρτσες έχουν συνήθως πολύ καλύτερη ποιότητα ινών απο τις φθηνότερες επιλογές.
• Μαλακή έως μέτρια σκληρότητα. Η σκληρότητα των ινών είναι ένα θέμα για το οποίο έχουν γίνει πολλές συζητήσεις. Η επικρατούσα σήμερα άποψη μεταξύ των οδοντιάτρων είναι ότι θα πρέπει να χρησιμοποιείται μια μαλακή έως μέτρια οδοντόβουρτσα, τονίζοντας ότι εκείνο που έχει σημασία για την αποτελεσματικότητα του βουρτσίσματος των δοντιών είναι η σωστή τεχνική και όχι η σκληρότητα της οδοντόβουρτσας. Παλαιότερα υπήρχε η λανθασμένη αντίληψη ότι μια σκληρή οδ/βουρτσα απομακρύνει καλύτερα την πλάκα και σκληραγωγεί τα ούλα για να αντιμετωπίζουν την ουλίτιδα. Σήμερα έχει πλέον αποδειχτεί ότι οι σκληρές οδοντόβουρτσες αυξάνουν σημαντικά τις αποτριβές των δοντιών και προκαλούν υφίζηση των ούλων, αποκάλυψη ρίζας, και οδοντικές ευαισθησίες χωρίς μάλιστα να καθαρίζουν καλύτερα. Μάλιστα αρκετοί οδοοντίατροι, ιδίως οι περιοδοντολόγοι, συνιστούν μόνο μαλακή σκληρότητα. Οι μαλακές ίνες είναι όχι μόνον πιό ασφαλείς αλλά είναι και πιό ευλύγιστες εισχωρώντας και καθαρίζοντας καλύτερα ανάμεσα στα δόντια και την ουλοδοντική σχισμή μέσα από τα ούλα. Σκληρή οδοντόβουρτσα συνιστάται πλέον μόνο σε ειδικές περιπτώσεις, πχ. όταν υπάρχει υπερπλασία ούλων.

Αν και οι οδοντίατροι δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία στις διάφορες διατάξεις των ινών της κεφαλής, οι εταιρείες που τις παράγουν ισχυρίζονται ότι ορισμένα σχέδια αποδίδουν καλύτερα στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων προβλημάτων πχ. για τον καθαρισμό ανάμεσα στα δόντια, ή για τον καθαρισμό στα πίσω δόντια. Σήμερα κυκλοφορούν μοντέλα που συνδυάζουν στην κεφαλή τους θυσάνους ινών με διαφορετικά ύψη, με διαφορετική κλίση, και πυκνότητα. Πάντως οι αναμενόμενες διαφορές δεν είναι μεγάλες, επομένως το κριτήριο είναι να νοιώθετε άνετα όταν βουρτσίζετε.

Έχουν γίνει πάμπολλες έρευνες για το αν οι ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες καθαρίζουν καλύτερα απο τίς απλές, αλλά οι γνώμες στην επιστημονική κοινότητα είναι ακόμη διχασμένες. Μία ηλεκτρικη οδοντοβουρτσα είναι σίγουρα η καλύτερη επιλογή για άτομα με μειωμένη δεξιότητα ή κινητικά προβλήματα.
Διαβάστε για τα τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των ηλεκτρικών οδοντοβουρτσών σε σύγκριση με τις απλές οδοντόβουρτσες χειρός. Αν προτιμάτε τις ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες, διαβάστε επίσης πώς να επιλέξετε ηλεκτρική οδοντόβουρτσα.

Να θυμάστε πάντως πως ακόμη και η πιό τέλεια και προηγμένη οδοντόβουρτσα θα σας είναι τελείως άχρηστη αν δεν βουρτσίζετε τα δόντια σας τουλάχιστον 2 φορές την ημέρα ή αν χρησιμοποιείτε λάθος τρόπο βουρτσίσματος.