Τι είναι η Τερηδόνα

Οι κύριες αιτίες της τερηδόνας είναι η μικροβιακή οδοντική πλάκα, τα σάκχαρα των τροφών, και το όξινο περιβάλλον στο στόμα. Η κακή στοματική υγιεινή σε συνδυασμό με μια δίαιτα πλούσια σε υδατάνθρακες που οδηγεί σε σχηματισμό οξέων απο τα μικρόβια της οδοντικής πλάκας είναι ο βασικός παράγοντας δημιουργίας τερηδόνας.

Αν τα μικρόβια δεν απομακρύνονται αποτελεσματικά απο το στόμα με τακτικό βούρτσισμα δημιουργούν οδοντική πλάκα και πέτρα (τρυγία), και παράγουν οξέα απο τον μεταβολισμό των σακχάρων. Τα οξέα αυτά προκαλούν την αποδόμηση της αδαμαντίνης οδηγώντας στον σχηματισμό τερηδονικών κοιλοτήτων.

Αρκετοί γενετικοί, περιβαλλοντικοί, ή συστημικοί παράγοντες αυξάνουν την προδιάθεση για τερηδονισμό των δοντιών.

Οι περισσότεροι ασθενείς αναγνωρίζουν τα συμπτώματα της τερηδόνας μόνο στα προχωρημένα στάδια της νόσου. Ο πονόδοντος είναι το πιο κλασικό σύμπτωμα, αλλά εμφανίζεται μόνον όταν η βλάβη έχει ήδη φθάσει στον πολφό, δηλαδή αρκετά βαθιά μέσα στο δόντι. Ο ελαφρός αποχρωματισμός του σμάλτου και η υπερευαισθησία είναι ενδείξεις τερηδόνας που αν γίνουν αντιληπτές έγκαιρα μπορεί να προλάβουμε το πρόβλημα πριν προκαλέσει σημαντική βλάβη στο δόντι.

Στα αρχικά στάδια της τερηδόνας (λευκές κηλίδες) η κατάσταση είναι αναστρέψιμη γιατί δεν υπάρχει ακόμη μόνιμη βλάβη στο δόντι. Στο επόμενο στάδιο όμως η βλάβη διαπερνά την αδαμαντίνη και δημιουργεί μια τρύπα στο δόντι (κοιλότητα). Η τερηδόνα επεκτείνεται στην οδοντίνη και τελικά φθάνει και μολύνει τον πολφό, προκαλώντας μερικές φορές τη δημιουργία οδοντικού αποστήματος. Η καταστροφή του ιστού του δοντιού είναι μόνιμη και χωρίς άμεση θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια δοντιού.

Η έγκαιρη διάγνωση της τερηδόνας μπορεί να βοηθήσει να προλάβουμε επώδυνες καταστάσεις και να αποφύγουμε το κόστος πολύπλοκων οδοντιατρικών θεραπειών. Οι τακτικές επισκέψεις στον οδοντίατρο για προληπτικό έλεγχο κάθε 6 μήνες είναι το κλειδί για την έγκαιρη διάγνωση της τερηδόνας και άλλλων παθήσεων του στόματος. Ο οδοντίατρος μπορεί να εντοπίσει περιοχές στο δόντι όπου έχει αρχίσει η απώλεια ανόργανων συστατικών πριν δημιουργηθεί μια κοιλότητα που θα απαιτεί σφράγισμα.

Ο έλεγχος των μικροβίων του στόματος είναι το κύριο σημείο για την πρόληψη της τερηδόνας. Η σωστή στοματική υγιεινή, με τακτικό βούρτσισμα με φθοριούχο οδοντόκρεμα, καθημερινή χρήση οδοντικού νήματος, και σωστή διατροφή χωρίς πολλά γλυκά βοηθούν να διατηρήσουμε καλή στοματική υγεία και να προλάβουμε την εμφάνιση τερηδόνας. Η φθορίωση των δοντιών και η χρήση προληπτικών εμφράξεων (sealants) είναι πολύ σημαντικές για την πρόληψη της τερηδόνας στα παιδιά.

Η τερηδόνα είναι μια πάθηση που προκαλεί την καταστροφή της δομής του δοντιού. Ο οδοντίατρος επιλέγει την πιο κατάλληλη θεραπεία της τερηδόνας ανάλογα με την έκταση της βλάβης του δοντιού.

Σε αρχόμενα στάδια της τερηδόνας, αν δηλαδή εντοπιστεί στην πρώτη φάση της απασβεστίωσης, ο οδοντίατρος θα προχωρήσει σε φθορίωση του δοντιού ή σε τοποθέτηση sealant (προληπτικής έμφραξης) με στόχο να ανασχέσει την απώλεια ασβεστίου από το δόντι. Αν όμως υπάρχει ήδη καταστροφή και απώλεια οδοντικής ουσίας (κοιλότητα) ο οδοντίατρος θα επέμβει για να την αποκαταστήσει. Για την αποκατάσταση του τερηδονισμένου δοντιού, ο οδοντίατρος αφαιρεί αρχικά τον κατεστραμμένο σκληρό ιστό, ο οποίος κατόπιν αντικαθίσταται με :

• Έμφραξη (Σφράγισμα). Η πιο απλή μορφή άμεσης προσθετικής αποκατάστασης ενός δοντιού με τερηδόνα. Τα σφραγίσματα φτιάχνονται απο αμάλγαμα, χρυσό, ή συνθετικό υλικό.
• Ένθετα - Επένθετα. Πρόκειται για έμμεσες προσθετικές αποκαταστάσεις απο πορσελάνη για καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα και αντοχή.
• Στεφάνη. Οι στεφάνες (θήκες ή κορώνες) φτιάχνονται στο εργαστήριο και χρησιμοποιούνται όταν υπάρχει εκτεταμένη καταστροφή της δομής του δοντιού.

Αν έχει μολυνθεί ο πολφός του δοντιού, πριν την αποκατάσταση του δοντιού πρέπει να έχει προηγηθεί ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση)) για να καταπολεμηθεί πρώτα η μόλυνση του δοντιού. Εάν το δόντι είναι πολύ κατεστραμμένο και δεν είναι δυνατόν να ανασυσταθεί ή αν η ενδοδοντική θεραπεία δεν καταφέρει να εξαλείψει την μόλυνση, τότε ο οδοντίατρος προχωρεί σε εξαγωγή του δοντιού.

Ένα δόντι που έχει χαθεί λόγω τερηδόνας μπορεί να αντικατασταθεί με:

• Γέφυρα
• Οδοντικό εμφύτευμα