Τι είναι η Φθορίωση Δοντιών

Το φθόριο (fluoride) είναι ένα μεταλλικό στοιχείο που θεωρείται σαν το σημαντικότερο όπλο που διαθέτουμε για την αντιμετώπιση της τερηδόνας. Ενισχύει την δομή της αδαμαντίνης του δοντιού κάνοντας το πιο ανθεκτικό στα οξέα που παράγουν τα μικρόβια της οδοντικής πλάκας.

Όταν το περιβάλλον στο στόμα γίνεται όξινο ξεκινά μια χημική διαδικασία κατά την οποία μεταλλικά στοιχεία (κυρίως ασβέστιο) φεύγουν από την αδαμαντίνη προς το εξωτερικό περιβάλλον (απασβεστίωση ή απομετάλλωση). Μόλις το pH του στόματος αποκατασταθεί, αρχίζει η αντίστροφη διαδικασία επαναπρόσληψης του ασβεστίου (επανασβεστίωση ή επαναμετάλλωση). Η κυκλική συτή διαδικασία επαναλαμβάνεται συνεχώς στο στόμα μας. Όταν αμελούμε τη στοματική υγιεινή ή καταναλώνουμε υπερβολική ποσότητα σακχάρων, η ισορροπία κλίνει προς την πλευρά της απασβεστίωσης. Η αδαμαντίνη αδυνατίζει συνεχώς και τελικά σε κάποιο της σημείο της καταστρέφεται και δημιουργείται μια κοιλότητα, οπότε μιλάμε για εμφάνιση τερηδόνας.

Η συστημική λήψη φθορίου και η φθορίωση των δοντιών λειτουργούν προστατευτικά ως εξής:

• Αυξάνουν τη συγκέντρωση των μεταλλικών αλάτων γύρω από τα δόντια, γεγονός που μειώνει το ρυθμό απομετάλλωσης και αυξάνει το ρυθμό επαναμετάλλωσης βοηθώντας την αδαμαντίνη να διατηρηθεί ανέπαφη.
• Κατά τη φάση της επαναμετάλλωσης το δόντι υποκαθιστά κάποια από την ποσότητα ασβεστίου που έχει απωλέσει με φθόριο. Η χημική ουσία που δημιουργείται (φθοριοαπατίτης) είναι πιο ισχυρή και σκληρή από την ουσία που φυσιολογικά περιέχει η αδαμαντίνη (υδροξυαπατίτη) αυξάνοντας την αντοχή της στα οξέα.
• Το φθόριο έχει ελαφρά αντιμικροβιακή δράση μειώνοντας την ανάπτυξη των μικροβίων τη οδοντικής πλάκας.

Εκτός της προστατευτικής δράσης η τοπική φθορίωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και θεραπευτικά σε πολύ αρχικά στάδια της τερηδόνας για την αποκατάσταση της βλάβης που έχει υποστεί η αδαμαντίνη. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μην έχει ακόμη δημιουργηθεί τρύπα στην αδαμαντίνη, αλλά μόνο τοπική απώλεια μεταλλικών αλάτων που συνήθως είναι ορατή σαν μια πιο λευκή κηλίδα στην αδαμαντίνη. Σε αυτή την περίπτωση η φθορίωση παρέχει την απαραίτητη ποσότητα φθορίου για να βοηθήσει την αδαμαντίνη να υποκαταστήσει τα χαμένα μεταλλικά άλατα και να επιδιορθωθεί σταματώντας την πορεία εξέλιξης της τερηδόνας.

Η φθορίωση των δοντιών είναι μια θεραπεία που κυρίως εφαρμόζεται κατά την παιδική ηλικία για την προστασία των ευαίσθητων παιδικών δοντιών. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη θεραπεία μεταξύ 6 και 15 ετών, την περίοδο δηλαδή που σχηματίζονται και ανατέλουν τα μόνιμα δόντια.

Χρησιμοποιείται όμως και σε ενήλικες, κυρίως σε άτομα που αντιμετωπίζουν υψηλό κίνδυνο τερηδόνας ή πρόβλημα υπερευαισθησίας. Η συνηθέστερη περίπτωση χρήσης της φθορίωσης στους ενήλικες αφορά σε δόντια με εκτεθιμένο τμήμα της ρίζας λόγω υφίζησης των ούλων. Η ρίζα του δοντιού καλύπτεται απο οστείνη που είναι λεπτότερη και όχι τόσο σκληρή όσο η αδαμαντίνη, με συνέπεια να είναι πιο επιρρεπής σε τερηδονισμό ή σε αποτριβές που προκαλούν υπερευαισθησία. Η τοπική φθορίωση βοηθά στην ενίσχυση αυτής της περιοχής μειώνοντας τα συμπτώματα της ευαισθησίας καθώς και τον κίνδυνο τερηδόνας.

Η πρόσληψη φθορίου από τον οργανισμό μας μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους:

• τροφές που περιέχουν φθόριο πχ. ψάρια
• φθοριωμένο πόσιμο νερό
• φθοριούχες οδοντόκρεμες και στοματικά διαλύματα
• ταμπλέτες ή άλλα συμπληρώματα φθορίου
• τοπική εφαρμογή στο ιατρείο

Όταν μιλάμε για φθορίωση των δοντιών αναφερόμαστε συνήθως στην τοπική εφαρμογή υψηλών συγκεντρώσεων φθορίου στα δόντια μας από τον οδοντίατρο στο ιατρείο.

Φθορίωση στο ιατρείο με δισκάρια

Αποτελεί την κλασσική μέθοδο φθορίωσης στα παιδιά, όπου συνήθως οι ανάγκες φθορίωσης αφορούν όλα τα παιδικά δόντια. Ένα φθοριούχο gel που περιέχει πολύ υψηλή συγκέντρωση φθορίου τοποθετείται σε ειδικά δισκάρια μιάς χρήσης τα οποία εφαρμόζονται στην άνω και κάτω γνάθο και παραμένουν στο στόμα για 1-4 λεπτά. Για χρήση σε παιδιά υπάρχουν ειδικά gel με γεύση φρούτων για να είναι πιο ευχάριστα για το παιδί.

Η διαδικασία είναι τελείως ανώδυνη και προσφέρει προστασία από την τερηδόνα μέχρι και κατά 60%. Ανάλογα με την εκτίμηση του οδοντιάτρου, η φθορίωση πρέπει να επαναλαμβάνεται 2-4 φορές το χρόνο.

Φθορίωση στο ιατρείο με βερνίκι φθορίου

Πρόκειται για τη μέθοδο φθορίωσης που χρησιμοποιείται περισσότερο σε ενήλικες αλλά και σε παιδιά σε περιπτώσεις που χρειαζόμαστε πιο εντοπισμένη εφαρμογή φθορίου σε ορισμένα μόνο δόντια που αντιμετωπίζουν πρόβλημα. Τα βερνίκια φθορίου είναι ουσίες με πολύ υψηλή συγκέντρωση φθορίου που επαλείφονται στο δόντι (πάνω στην αδαμαντίνη ή την οστείνη) από τον οδοντίατρο με τη χρήση ειδικού πινέλου. Το υλικό σκληραίνει γρήγορα αλλά συνιστάται να μην βουρτσίσει τα δόντια ή φάει ο ασθενής για τις επόμενες 4 ώρες τουλάχιστον.

Όταν γίνεται τοπική εφαρμογή φθορίου, σχηματίζονται και εναποτίθενται πάνω στην επιφάνεια του δοντιού μικρά σφαιρίδια φθοριούχου ασβεστίου. Αυτά τα σφαιρίδια λειτουργούν σαν δεξαμενές φθορίου απελευθερώνοντας σταδιακά το φθόριο και το ασβέστιο, προστατεύοντας το δόντι από τις επιθέσεις των οξέων για μεγάλο χρονικό διάστημα. Παράλληλα σφραγίζουν τυχόν εκτεθιμένα οδοντικά σωληνάρια της οδοντίνης ανακουφίζοντας από τα συμπτώματα της υπερευαισθησίας.

Η φθορίωση των δοντιών είναι μια οικονομική θεραπεία με ένα μέσο κόστος 40-50€, που όταν εφαρμόζεται προληπτικά στα παιδιά μπορεί να εξοικονομήσει πολύ περισσότερα χρήματα μέσω της μείωσης του κινδύνου τερηδόνας. Σε κάθε περίπτωση, είναι προτιμότερο να αναλάβουμε αυτό το κόστος για μια προληπτική φθορίωση και να μείνουν γερά τα δόντια του παιδιού, παρά να χρειαστεί αργότερα να καταβληθεί για την αποκατάσταση ενός τερηδονισμένου δοντιού και να υποστεί επιπλέον το παιδί και την ταλαιπωρία του σφραγίσματος του δοντιού.