Ευαίσθητα Δόντια στο Ζεστό και Κρύο  •  Οδοντική Υπερευαισθησία

Ο πόνος των ευαίσθητων δοντιών οφείλεται στην έκθεση της οδοντίνης σε εξωτερικά ερεθίσματα, όπως το κρύο, ζεστό, ξινό, γλυκό ή την πίεση.

Η οδοντίνη είναι ένα στρώμα σκληρού υλικού που περιβάλλει τον πολφό του δοντιού και βρίσκεται κάτω από την αδαμαντίνη (σμάλτο) που καλύπτει το κάθε δόντι. Η οδοντίνη αποτελείται από ένα δίκτυο μικροσωληνίσκων που εκτείνονται από τον πολφό έως το σημείο επαφής της οδοντίνης με την αδαμαντίνη. Μέσα σε αυτά τα οδοντινικά σωληνάρια υπάρχει υγρό και απολήξεις νεύρων του πολφού. Όταν για οποιοδήποτε λόγο χαθεί το προστατευτικό στρώμα της αδαμαντίνης, η οδοντίνη και τα οδοντινικά σωληνάρια βρίσκονται εκτεθειμένα στα εξωτερικά ερεθίσματα.

Η πλέον αποδεκτή θεωρία για την δημιουργία του πόνου των ευαίσθητων δοντιών την αποδίδει στις ωσμωτικές κινήσεις του υγρού που υπάρχει μέσα στους μικροσωληνίσκους όταν μεταβάλλεται η θερμοκρασία του περιβάλλοντος (ζεστό, κρύο) ή αυτό γίνεται όξινο ή γλυκό ή λόγω επαφής.

Η κίνηση του υγρού δημιουργεί τάση στις απολήξεις των νεύρων του δοντιού που μεταφράζεται σε μήνυμα πόνου που στέλνεται στο κεντρικό νευρικό σύστημα δημιουργώντας το αίσθημα της οδοντικής υπερευαισθησίας.

Οι πιό συχνές αιτίες ευαισθησίας δοντιών είναι :

• Αποτριβή του δοντιού λόγω λανθασμένου τρόπου βουρτσίσματος που προκαλεί υφίζηση ούλων και έκθεση της οδοντίνης εξαιτίας οριζόντιων κινήσεων, υπερβολικής δύναμης βουρτσίσματος, ή χρήσης πολύ σκληρής οδοντόβουρτσας. Αποτελεί τη συχνότερη αιτία αυχενικής ευαισθησίας.
• Υφίζηση ούλων και περιοδοντίτιδα που προκαλούν εκτεθειμένες ρίζες δοντιών. Με την πάροδο της ηλικίας ή λόγω ουλίτιδας τα ούλα σταδιακά υποχωρούν (υφίζηση ούλων) αποκαλύπτοντας τμήμα της ρίζας του δοντιού όπου η οδοντίνη καλύπτεται μόνο από ένα λεπτό στρώμα οστείνης, που φθείρεται εύκολα καθώς δεν είναι τόσο σκληρή όσο η αδαμαντίνη.
• Βρουξισμός. Φθορά της αδαμαντίνης λόγω βρουξισμού (τριξίματος των δοντιών).
• Διάβρωση του δοντιού λόγω όξινης δίαιτας ή από χημικούς παράγοντες.
• Τερηδονισμός του δοντιού. Η τερηδόνα καταστρέφει την αδαμαντίνη του δοντιού και σταδιακά φθάνει στην οδοντίνη εκθέτοντας την στο εξωτερικό περιβάλλον προκαλώντας οδοντική ευαισθησία.
• Απόστημα δοντιού. Όταν υπάρχει μόλυνση του πολφού του δοντιού και δημιουργία οδοντικού αποστήματος εκδηλώνεται έντονη ευαισθησία σε ζεστά κυρίως ερεθίσματα.
• Ραγισμένο ή σπασμένο δόντι ή σφράγισμα. Ένα βαθύ ράγισμα ή σπάσιμο δοντιού που φθάνει στην οδοντίνη επιτρέπει την μετάδοση των εξωτερικών ερεθισμάτων στις νευρικές απολήξεις της οδοντίνης προκαλώντας πόνο.
• Λεύκανση δοντιών. Η διάδοση χρήσης της λεύκανσης δοντιών έχει προκαλέσει αύξηση των περιστατικών ευαισθησίας δοντιών, ιδίως μετά από χρήση προϊόντων λεύκανσης για το σπίτι. Οι λευκαντικοί παράγοντες που περιέχονται στα σχετικά προϊόντα μπορεί να προκαλέσουν μηχανική αποτριβή ή χημική διάβρωση των δοντιών, αν χρησιμοποιούνται πολύ τακτικά ή αν λαμβάνονται σε υπερβολική δοσολογία.
• Οδοντιατρικές εργασίες. Μερικές φορές μετά από κάποιες οδοντιατρικές εργασίες (πχ. καθαρισμό δοντιών, ριζική απόξεση, σφράγισμα, χειρουργικές θεραπείες ούλων) μπορεί τα εμπλεκόμενα δόντια να είναι σχετικά ευαίσθητα. Αυτή η ευαισθησία είναι συνήθως προσωρινή και εξαφανίζεται σε λίγες ημέρες ή εβδομάδες.

Στις περισσότερες περιπτώσεις η εκδήλωση ευαισθησίας των δοντιών είναι μια ένδειξη ενός υποκείμενου οδοντιατρικού προβλήματος. Επιβάλλεται λοιπόν να συμβουλευτείτε τον οδοντοντίατρό σας.

Η οδοντική ευαισθησία προκαλεί έντονο και ενοχλητικό πόνο που μας δυσκολεύει πχ. να απολαύσουμε ένα παγωτό. Αλλά συτό δεν είναι το κύριο πρόβλημα που προκαλεί.

Έχει παρατηρηθεί ότι τα άτομα που πάσχουν από ευαίσθητα δόντια αποφεύγουν να βουρτσίσουν τακτικά τα δόντια τους λόγω του πόνου που προκαλεί κατά το βούρτσισμα η τριβή των δοντιών με την οδοντόβουρτσα. Σταδιακά, η έλλειψη σωστής στοματικής υγιεινής οδηγεί στη δημιουργία σοβαρών οδοντιατρικών προβλημάτων όπως η τερηδόνα και η περιοδοντίτιδα.

Για να αποφύγετε προβλήματα με ευαίσθητα δόντια :

• Διατηρείτε καλή στοματική υγιεινή για να προλάβετε προβλήματα τερηδόνας και υφίζησης ούλων.
• Χρησιμοποιείτε μαλακή οδοντόβουρτσα.
• Βουρτσίζετε σωστά τα δόντια σας. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τον σωστό τρόπο για το βούρτσισμα των δοντιών, αποφεύγοντας τις οριζόντιες κινήσεις και την άσκηση υπερβολικής δύναμης.
• Μειώστε την κατανάλωση όξινων τροφών και ποτών (κυρίως αναψυκτικών) για να μειώσετε τον κίνδυνο διάβρωσης των δοντιών. Μην βουρτσίζετε τα δόντια αμέσως αφού καταναλώσετε μια όξινη τροφή ή ποτό γιατί προκαλείται μεγαλύτερη απώλεια μεταλλικών αλάτων από το σμάλτο. Περιμένετε λίγη ώρα ώστε να αποκατασταθεί το pH του στόματος.
• Προσοχή στην λεύκανση των δοντιών. Μην χρησιμοποιείτε για μεγάλο χρονικό διάστημα λευκαντικές οδοντόκρεμες με υψηλό δείκτη αποτριβής. Μην κάνετε χημική λεύκανση δοντιών πολύ τακτικά. Αν χρησιμοποιείτε προϊόντα λεύκανσης στο σπίτι ακολουθείτε αυστηρά τις οδηγίες για τη δοσολογία, τη διάρκεια και τη συχνότητα χρήσης.

Δυστυχώς από την στιγμή που έχει υποστεί βλάβη η αδαμαντίνη ενός δοντιού αποκαλύπτοντας την ευαίσθητη οδοντίνη, η βλάβη δεν είναι αναστρέψιμη και δεν υπάρχει φυσικός τρόπος θεραπείας της βλάβης.

Η θεραπεία της ευαισθησίας των δοντιών μπορεί να επιτευχθεί με την προσθετική αποκατάσταση των προβληματικών δοντιών, ή με μεθόδους ανακούφισης των συμπτωμάτων και εξουδετέρωσης του πόνου.

Οδοντόκρεμες για ευαίσθητα δόντια

Ο απλούστερος τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος των ευαίσθητων δοντιών είναι η χρήση των ειδικών οδοντοκρεμών κατά της ευαισθησίας που κυκλοφορούν στο εμπόριο. Ανάλογα με τον τύπο και τα συστατικά της κάθε οδοντόκρεμας, η εξουδετέρωση του πόνου γίνεται είτε μέσω της παρεμπόδισης μετάδοσης του ερεθίσματος του πόνου προς το νευρικό σύστημα (πχ. νιτρικό κάλιο) είτε κλείνοντας τα οδοντινικά σωληνάρια (πχ. χλωριούχο στρόντιο).

Εξαιτίας του διαφορετικού τρόπου δράσης που λειτουργεί κάθε οδοντόκρεμα, χρειάζεται να δοκιμάσετε αρκετές απο τις διαθέσιμες για να εντοπίσετε την πιο αποτελεσματική για την περίπτωση σας. Πρέπει πάντως να έχετε υπόψιν σας ότι τα θετικά αποτελέσματα συνήθως δεν εμφανίζονται αμέσως αλλά μπορεί να χρειαστούν τουλάχιστον 2 εβδομάδες χρήσης.

Φθορίωση

Η τοπική εφαρμογή φθοριούχων σκευασμάτων με υψηλή συγκέντρωση φθορίου αποσκοπεί στην εναπόθεση φθοριοαπατίτη στην επιφάνεια της εκτεθειμένης οδοντίνης, ώστε να κλείσουν τα ανοικτά οδοντινικά σωληνάρια και να απομονωθούν από το περιβάλλον. Η φθορίωση γίνεται από τον οδοντίατρο στο χώρο του ιατρείου χρησιμοποιώντας φθορούχα gel ή βερνίκια φθορίου. Τα βερνίκια φθορίου προτιμώνται όταν το πρόβλημα είναι εντοπισμένο σε ένα ή λίγα μόνο δόντια.

Όψεις ρητίνης

Οι όψεις ρητίνης χρησιμοποιούνται για την κάλυψη της οδοντίνης με ένα λεπτό στρώμα πολυμερούς ρητίνης (παρόμοιου υλικού με αυτό των λευκών σφραγισμάτων) που κλείνει τους πόρους της οδοντίνης και εμποδίζει την επικοινωνία των νευρικών απολήξεων με το εξωτερικό περιβάλλον.

Θήκες δοντιών

Σε περιπτώσεις τερηδονισμού ή βρουξισμού όταν υπάρχει εκτεταμένη απώλεια αδαμαντίνης και γενικά οδοντικής ουσίας, που δεν μπορεί να αποκατασταθεί με απλό σφράγισμα μπορεί να καταστεί απαραίτητο να γίνει κάλυψη με θήκη δοντιού.