Τραυματισμοί Δοντιών

Οι τραυματισμοί στην περιοχή του στόματος αφορούν συνήθως σπάσιμο του δοντιού ή μετατόπιση του από την θέση του. Συχνά συνοδεύονται και από τραυματισμούς άλλων μαλακών ή σκληρών ιστών του στόματος πχ των χειλέων ή της γνάθου.

Μετατόπιση Δοντιού / Εκγόμφωση

• Απλό κτύπημα – Διάσειση. Ελαφρύς τραυματισμός χωρίς μετατόπιση ή χαλάρωση του δοντιού.
• Χαλάρωση. Mερική χαλάρωση (αυξημένη κινητικότητα) χωρίς εμφανή μετατόπιση του δοντιού.
• Εμβύθιση. Κάθετη μετακίνηση του δοντιού προς το εσωτερικό του φατνίου.
• Μερική εκγόμφωση. Μερική μετακίνηση του δοντιού εκτός του φατνίου.
• Πλευρική μετατόπιση. Πλάγια μετακίνηση συνήθως συνοδευόμενη από κάταγμα του φατνιακού οστού.
• Εκγόμφωση. Πλήρης απομάκρυνση του δοντιού από τη θέση του.

Σπάσιμο δοντιού

• Ρωγμώδες κάταγμα αδαμαντίνης
• Κάταγμα αδαμαντίνης
• Κάταγμα αδαμαντίνης/οδοντίνης
• Κάταγμα αδαμαντίνης/οδοντίνης/πολφού
• Κάταγμα ρίζας

Τραυματισμοί άλλων ιστών του στόματος

• Κάταγμα φατνιακού οστού
• Κάταγμα γνάθου
• Εξάρθρωση γνάθου – Βλάβη ΚΓΔ
• Τραυματισμοί των μαλακών ιστών (πχ. χείλη)

Στη συνέχεια περιγράφονται τα χαρακτηριστικά των συνηθέστερων τραυματισμών δοντιών και στόματος:

Μετατόπιση Δοντιού

• Απλό κτύπημα – Διάσειση δοντιού. Δεν υπάρχουν ενδείξεις μετακίνησης ή αυξημένης κινητικότητας. Το δόντι πονάει λίγο κατά την πίεση λόγω του τραυματισμού των περιοδοντικών συνδέσμων. Συνήθως δεν υπάρχει ανάγκη κάποιας θεραπείας.

• ---

  Χαλάρωση δοντιού. Εμφανίζεται αυξημένη κινητικότητα, και πιθανόν ελαφρό μάτωμα γύρω από τη γραμμή των ούλων. Παρατηρούνται τοπικές βλάβες στους περιοδοντικούς συνδέσμους που συγκρατούν το δόντι. Πόνος κατά την επαφή και αίσθηση κίνησης του δοντιού κατά τη μάσηση. Συνιστάται να εξεταστεί κλινικά και ακτινογραφικά από οδοντίατρο για να αποκλειστεί άλλη βλάβη στο δόντι ή το οστό. Πιθανόν να χρειαστεί σταθεροποίηση του δοντιού.

• ---

  Εμβύθιση δοντιού. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχει κάθετη μετακίνηση του δοντιού προς το εσωτερικό του φατνίου. Το δόντι δείχνει κοντύτερο καθώς ένα τμήμα της μύλης έχει πλέον πιεστεί κάτω από τη γραμμή των ούλων. Υπάρχει εκτεταμένη καταστροφή του συνδετικού ιστού που συγκρατεί το δόντι στη θέση του αλλά χωρίς απαραίτητα να εκδηλώνεται αυξημένη κινητικότητα, και μερική ή ολική καταστροφή των νεύρων και των αγγείων που αιματώνουν το δόντι. Συχνά συνοδεύεται από κάταγμα της ρίζας ή και του οστού της γνάθου λόγω της πίεσης. Απαιτείται άμεση αξιολόγηση της βλάβης από οδοντίατρο που θα επαναφέρει το δόντι στη θέση του (αν είναι δυνατόν) και θα το σταθεροποιήσει. Πιθανόν να χρειαστεί και ενδοδοντική θεραπεία.

• ---

  Μερική εκγόμφωση - Πλάγια μετατόπιση. Σε αυτή τη μορφή τραυματισμού, συνήθως μετά από κάθετα κτυπήματα προς τον άξονα του δοντιού, το δόντι παρουσιάζει πλάγια μετατόπιση (χωρίς ή με μικρή κάθετη μετακίνηση). Η μασητική επιφάνεια έχει μετακινηθεί σημαντικά προς τα μέσα ή έξω. Αντίστροφη είναι η μετακίνηση της ρίζας του δοντιού που συνοδεύεται και από κάταγμα του φατνιακού οστού από την πλευρά της μετατόπισης της ρίζας. Συνήθως δεν εμφανίζεται αυξημένη κινητικότητα λόγω της ενσφήνωσης της ρίζας στο φατνιακό οστό. Υπάρχει εκτεταμένη βλάβη των περιοδοντικών συνδέσμων, μάτωμα, και συχνά παρουσιάζεται νέκρωση του πολφού. Απαιτείται άμεση αξιολόγηση της βλάβης από οδοντίατρο που θα επαναφέρει το δόντι στη θέση του (αν είναι δυνατόν) και θα το σταθεροποιήσει. Πιθανόν να χρειαστεί και ενδοδοντική θεραπεία.

• ---

  Μερική εκγόμφωση – Κάθετη μετατόπιση. Υπάρχει κάθετη μετακίνηση του δοντιού και μερική εκγόμφωση από το φατνίο, δηλαδή έχει βγεί κατά ένα μέρος από τη θέση του και φαίνεται τμήμα της ρίζας του. Συνοδεύεται από μάτωμα γύρω από τη βάση του δοντιού. Το δόντι εμφανίζει έντονη κινητικότητα, δείχνει μακρύτερο από το φυσιολογικό προεξέχοντας από τα άλλα δόντια και πιθανόν να έχει πάρει κλίση προς τα μέσα ή έξω. Υπάρχει εκτεταμένη καταστροφή του συνδετικού ιστού που συγκρατεί το δόντι στη θέση του, αλλά και μερική ή ολική καταστροφή των νεύρων και διακοπή της αιμάτωσης του δοντιού. Απαιτείται άμεση αξιολόγηση της βλάβης από οδοντίατρο που θα επαναφέρει το δόντι στη θέση του (αν είναι δυνατόν) και θα το σταθεροποιήσει. Πιθανόν να χρειαστεί και ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση).

• ---

  Εκγόμφωση Δοντιού. Το δόντι έχει βγεί πλήρως από τη θέση του στη γνάθο. Υπάρχει έντονη αιμορραγία και πόνος. Αυξημένη πιθανότητα κατάγματος του δοντιού ή και του φατνιακού οστού. Στις περισσότερες περιπτώσεις μόνιμων δοντιών υπάρχει πιθανότητα να σωθεί το δόντι αν το βρούμε και το διατηρήσουμε σε καλή κατάσταση και απευθυνθούμε άμεσα σε έναν οδοντίατρο. Το δόντι μπορεί να επανατοποθετηθεί στο φατνίο, να απονευρωθεί και να σταθεροποιηθεί στη θέση του με σημαντικές πιθανότητες επιτυχίας. Τα νεογιλά δόντια δεν επανατοποθετούνται στην θέση τους γιατί μπορεί να προκληθεί βλάβη στο αντίστοιχο μόνιμο δόντι που μεγαλώνει στη θέση αυτή. Αν δεν βρεθεί το χαμένο δόντι, πρέπει να γίναι ακτινολογική διερεύνηση καθώς σε βίαιες συγκρούσεις υπάρχει πιθανότητα το εκγομφωμένο δόντι να έχει καταποθεί ή να έχει πάει στους πνεύμονες. Διαβάστε αναλυτικές οδηγίες για το τι πρέπει να κάνουμε αν βγεί ένα δόντι από τη θέση του.

Διαβάστε περισσότερα για την θεραπευτική αντιμετώπιση τραυματισμών των δοντιών.

Σπάσιμο Δοντιού

• Κάταγμα/Ράγισμα/Σπάσιμο Δοντιού. Μετά από ένα κτύπημα εκτός από την πιθανότητα μετακίνησης του δοντιού υπάρχει και ο κίνδυνος να ραγίσει ή να σπάσει το δόντι. Αν το πρόβλημα είναι σχετικά επιφανειακό επηρεάζοντας μόνο την αδαμαντίνη στην μύλη του δοντιού υπάρχει μόνο αισθητικό πρόβλημα. Αν όμως η βλάβη φθάνει στον πολφό, τότε υπάρχει έντονος πόνος και κίνδυνος μόλυνσης οπότε χρειάζεται άμεση επίσκεψη στον οδοντίατρο. Η μέθοδος αντιμετώπισης και η πιθανότητα διάσωσης του δοντιού εξαρτάται από την έκταση και το βάθος της βλάβης καθώς και από το αν αυτή αφορά μόνο τη μύλη ή επηρεάζει και τη ρίζα του δοντιού.

Τραυματισμοί άλλων ιστών του στόματος

• Κάταγμα φατνιακού οστού. Όταν υπάρχει ένα κτύπημα στο πρόσωπο με μερική ή πλήρη εκγόμφωση δοντιού/δοντιών είναι πιθανόν να έχει σημειωθεί κάταγμα του φατνιακού οστού που περιβάλλει τα δόντια είτε άμεσα λόγω του κτυπήματος είτε έμμεσα λόγω μετακίνησης του δοντιού. Το κάταγμα μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη απώλεια οστού και σαν συνέπεια στην απώλεια των δοντιών στο σημείο αυτό. Απαιτείται εξειδικευμένη θεραπεία από περιοδοντολόγο για την αποκατάσταση ή/και αντικατάσταση του οστού, συχνά και με τη χρήση οστικών μοσχευμάτων.
• Εξάρθρωση γνάθου – Βλάβη ΚΓΔ. Πολλοί τραυματισμοί δοντιών συνοδεύονται και από μετακίνηση της γνάθου από τη θέση της σαν συνέπεια του κτυπήματος. Η μετακίνηση αυτή οφείλεται σε βλάβη ή εξάρθρωση της κροταφογναθικής άρθρωσης που συνδέει την κάτω γνάθο με το κρανίο σε κάθε πλευρά του προσώπου κάτω από το αυτί. Σαν αποτέλεσμα μπορεί να υπάρχει δυσκολία στο να κλείσει ή να ανοίξει πλήρως το στόμα, και πόνος κατά τη μάσηση, την ομιλία και γενικά κατά την κίνηση της γνάθου (κροταφογναθικό σύνδρομο).
• Κάταγμα γνάθου. Σε πολύ ισχυρά κτυπήματα του προσώπου, μπορεί να σημειωθεί κάταγμα γνάθου. Τα κατάγματα γνάθου χρειάζονται επείγουσα περίθαλψη και ιατρική αντιμετώπιση από γναθοχειρούργο. Μπορεί να προκληθεί μετακίνηση των δοντιών, αδυναμία ανοίγματος του στόματος, έντονος πόνος και οίδημα, πόνος στο αυτί, μούδιασμα του προσώπου, προβλήματα στην όραση, και στις πιό σοβαρές περιπτώσεις έντονη αιμορραγία και δυσκολία στην αναπνοή.
• Τραυματισμοί μαλακών ιστών του στόματος. Ιδίως κατά την παιδική ηλικία, οι τραυματισμοί των μαλακών μορίων του στόματος είναι αρκετά συχνοί και κυρίως το σκίσιμο των χειλέων ή το κόψιμο στη γλώσσα. Ένα κτύπημα στο πρόσωπο προκαλεί μετακίνηση τής γνάθου που συχνά οδηγεί σε ακούσιο δάγκωμα και τραυματισμό των χειλέων, ούλων, και γλώσσας. Μπορεί να συνοδεύονται από έντονη αιμορραγία, και ίσως χρειαστεί να τοποθετηθούν ράματα.