Αρκετές αιτίες μπορεί να δημιουργήσουν μαύρα στίγματα ή κηλίδες στα δόντια:

Τραυματισμός του δοντιού  •  Απονεύρωση

Ένα κτύπημα σε ένα δόντι, πχ. σε μιά πτώση, μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή του χρώματος του που μπορεί να κυμαίνεται από ένα μικρό κιτρίνισμα μέχρι σκούρο γκρί ή και μαύρο. Σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία μετά από ένα κτύπημα προκαλείται τραυματισμός του πολφού με αποτέλεσμα μια μικρή ‘εσωτερική αιμορραγία’ μέσα στο δόντι. Όταν τα ερυθρά αιμοσφαίρια αυτού του αίματος πεθαίνουν απελευθερώνονται ιόντα σιδήρου από την αιμογλοβίνη που περιέχουν. Τα ιόντα σιδήρου εισχωρούν στην δομή της οδοντίνης και την σκουραίνουν.

Παρόμοια δυσχρωμία μπορεί να εμφανισθεί μερικές φορές και μετά από μια απονεύρωση (ενδοδοντική θεραπεία), αν δεν γίνει σχολαστική απομάκρυνση του νεκρού πολφικού ιστού και σωστός καθαρισμός των ριζικών σωλήνων. Οι δυσχρωμίες αυτού του τύπου είναι εντοπισμένες δηλαδή επηρεάζουν μόνο τό τραυματισμένο ή απονευρωμένο δόντι, αλλά αντιμετωπίζονται δύσκολα γιατί το πρόβλημα βρίσκεται βαθιά στο εσωτερικό του δοντιού.

Τερηδόνα

Μαύρα σημάδια στα δόντια μπορεί να είναι ένδειξη προχωρημένης τερηδόνας με καταστροφή της αδαμαντίνης στο συγκεκριμένο σημείο.

Στους ενήλικες το πιθανότερο σημείο εμφάνισης τερηδόνας είναι οι επιφάνειες ανάμεσα στα δόντια ή κοντά στη γραμμή των ούλων όπου ευνοείται η συσσώρευση μικροβιακής πλάκας. Στα παιδιά τα μαύρα στίγματα λόγω τερηδόνας εντοπίζονται συνήθως σε σχισμές στις μασητικές επιφάνειες των δοντιών.

Πέτρα (τρυγία)

Αν η μικροβιακή πλάκα δεν απομακρύνεται με το βούρτσισμα των δοντιών, αυτό οδηγεί στη συσσώρευση πέτρας στα δόντια. Η πέτρα των δοντιών είναι πορώδης και απορροφά χρωστικές από τις τροφές με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σκούρα σημάδια κυρίως στα κάτω δόντια στα όρια των ούλων.

Αμάλγαμα (Μαύρα σφραγίσματα)

Μερικά οδοντιατρικά υλικά, όπως το αμάλγαμα που χρησιμοποιείται για τα σφραγίσματα, περιέχουν ενώσεις αργύρου που διαχέονται στον γειτονικό οδοντικό ιστό προκαλώντας δυσχρωμία και δίνοντας ένα γκριζόμαυρο χρώμα στις περιοχές του δοντιού με τις οποίες εφάπτονται.

Κάπνισμα

Το κάπνισμα είναι μια συνήθεια που αποτελεί την κυριότερη αιτία αποχρωματισμού των δοντιών στους καπνιστές, λόγω της εναπόθεσης υπολειμμάτων πίσσας, νικοτίνης και άλλων χημικών συστατικών του καπνού. Το κάπνισμα γενικά προκαλεί κιτρίνισμα των δοντιών, αλλά σε βαριά καπνιστές οι εναποθέσεις νικοτίνης δημιουργούν μαύρα στίγματα στα δόντια.

Χρωστικές από την διατροφή

Πολλά τρόφιμα και ποτά όπως το τσάι, ο καφές, το κόκκινο κρασί, βατόμουρα, χόρτα, οι σκούρες σάλτσες και πολλά άλλα περιέχουν έντονες χρωστικές που απορροφούνται απο τα εξωτερικά στρώματα της αδαμαντίνης και δημιουργούν σκούρα σημάδια στα δόντια. Παρότι οι χρωστικές των τροφών είναι η συχνότερη αιτία δυσχρωμίας των δοντιών, μπορούμε εύκολα να προλάβουμε τα προβλήματα με το να βουρτσίζουμε σχολαστικά (ή τουλάχιστον ξεπλένουμε με νερό) το στόμα μας αφού τις καταναλώσουμε.

Φάρμακα  •  τετρακυκλίνη  •  χλωρεξιδίνη

Ορισμένα φάρμακα επηρεάζουν το χρώμα των δοντιών, ιδιαίτερα μετά από μακροχρόνια χρήση ή αν ληφθούν κατά την περίοδο ανάπτυξης των δοντιών.

Η πιό τυπική περίπτωση για μαύρα δόντια στα παιδιά είναι το αντιβιοτικό τετρακυκλίνη (καθώς και τα παρόμοια δοξυκυκλίνη και μινοκυκλίνη) που δημιουργεί μπλε-γκρι λεκέδες στα δόντια αν χορηγηθεί σε παιδιά ηλικίας μικρότερης των 7-8 ετών ή στην μητέρα τους κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης μετά τον 4ο μήνα. Η τετρακυκλίνη απορροφάται απο την αναπτυσσόμενη αδαμαντίνη και οδοντίνη και επηρεάζει αρνητικά το χρώμα του δοντιού είτε ομοιόμορφα σε όλη την επιφάνεια του είτε δημιουργώντας σκουρόχρωμα στίγματα, γραμμές ή λωρίδες. Ο βαθμός δυσχρωμίας εξαρτάται από την διάρκεια της έκθεσης καθώς και από τη φάση ανάπτυξης της αδαμαντίνης/οδοντίνης κατά την οποία θα ληφθεί.

Μαύρες κηλίδες σε ενήλικες προκαλούνται συχνότερα από τα αντιμικροβιακά στοματοπλύματα που περιέχουν χλωρεξιδίνη αν χρησιμοποιηθούν για διάστημα μεγαλύτερο των 15 ημερών.

Συμπληρώματα σιδήρου και πολυβιταμίνες που περιέχουν σίδηρο μπορεί να δημιουργήσουν μαύρους λεκέδες μετά από μακροχρόνια χρήση. Μαύροι λεκέδες στα δόντια εμφανίζονται και σε περιπτώσεις δηλητηρίασης από μόλυβδο. Άλλα φάρμακα που δημιουργούν δυσχρωμίες είναι ορισμένα αντιϊσταμινικά, αντιψυχωτικά, και αντιυπερτασικά, καθώς και σκευάσματα που περιέχουν ιώδιο.

Φθορίαση

Η υπερβολική λήψη φθορίου (ιδίως κατά την περίοδο ανάπτυξης των δοντιών) προκαλεί μιά κατάσταση γνωστή σαν φθορίαση, που χαρακτηριστικό της γνώρισμα είναι η εμφάνιση λευκών κηλίδων ή λωρίδων στα δόντια. Σε σοβαρές περιπτώσεις φθορίασης οι κηλίδες γίνονται σκουρόχρωμες με γκρι ή καφέ χρώμα. Παρότι η φθορίαση δεν απειλεί την υγεία του δοντιού, η εμφάνιση του είναι αντιαισθητική.

Συστημικές παθήσεις

Αρκετές παθήσεις όπως η αλκαπτονουρία, η ερυθροποιητική πορφυρία και η κοιλιοκάκη (δυσανεξία στη γλουτένη) προκαλούν έγχρωμους λεκέδες στα δόντια. Γενετικά προβλήματα όπως η ατελής οδοντινογένεση ή η υποπλασία της αδαμαντίνης προκαλούν γκρί, κίτρινες ή μώβ αποχρώσεις στα δόντια.

Η μέθοδος θεραπείας για να αντιμετωπιστούν τα μαύρα σημάδια στα δόντια διαφέρει αναλόγως της αιτίας που έχει προκαλέσει το πρόβλημα και της φύσης της βλάβης στην αδαμαντίνη του δοντιού. Οι πιθανές θεραπείες περιλαμβάνουν:

• Αποτρύγωση και σοδοβολή
• Λεύκανση του δοντιού
• Λευκό Σφράγισμα
• 'Οψεις ρητίνης
• 'Οψεις πορσελάνης