Απώλεια δοντιών • Αιτίες • Προβλήματα • Θεραπεία

Οι κύριες αιτίες που προκαλούν απώλεια των δοντιών περιλαμβάνουν:

• Τερηδόνα: Η τερηδόνα είναι μια πάθηση που οδηγεί στη μόλυνση και σταδιακή καταστροφή του δοντιού. Εάν το μεγαλύτερο τμήμα της δομής του δοντιού έχει καταστραφεί και δεν είναι δυνατή η αποκατάσταση του με σφράγισμα ή στεφάνη, ή αν λόγω της τερηδόνας έχει δημιουργηθεί ένα οδοντικό απόστημα που δεν γίνει δυνατόν να θεραπευθεί με ενδοδοντική θεραπεία, ο οδοντίατρος θα προχωρήσει στην εξαγωγή του δοντιού.
• Περιοδοντίτιδα: Η περιοδοντική νόσος είναι η πρώτη αιτία απώλειας δοντιών στους ενήλικες. Η προχωρημένη περιοδοντίτιδα προκαλεί την μόλυνση και καταστροφή των περιοδοντικών ιστών που στηρίζουν τα δόντια. Τα δόντια σταδιακά χαλαρώνουν, αποκτούν αυξημένη κινητικότητα, και τελικά ή θα πέσουν μόνα τους ή θα αναγκαστεί να τα εξάγει ο οδοντίατρος.
• Τραύμα: Τα ατυχήματα παντός είδους, πχ. μετά απο μια πτώση, ή σε κάποια αθλήματα, είναι συνήθης αιτία απώλειας δοντιών κυρίως σε μικρότερες ηλικίες.

Αρκετοί παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο να χάσει κάποιος πρόωρα τα δόντια του όπως η ελλειπής στοματική υγιεινή, η έλλειψη οδοντιατρικής φροντίδας, η φοβία για τον οδοντίατρο, και η κακή οικονομική κατάσταση του ασθενούς.

Μέχρι πριν μερικά χρόνια, η έλλειψη των δοντιών (νωδότητα) εθεωρείτο σαν μια φυσική κατάσταση για ένα ηλικιωμένο άτομο. Παρότι συνηθίζουμε να συνδέουμε την απώλεια δοντιών με μεγαλύτερες ηλικίες, οι στατιστικές δείχνουν οτι το 25% του πληθυσμού έχει χάσει τουλάχιστον ένα δόντι μέχρι την ηλικία των 30 ετών. Ωστόσο, η πρόοδος της οδοντιατρικής επιστήμης και η ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα στοματικής υγείας έχουν δείξει ότι η απώλεια των δοντιών δεν είναι ένα αναπόφευκτο αποτέλεσμα της γήρανσης του πληθυσμού. Στις αναπτυγμένες χώρες το ποσοστό του πληθυσμού που είναι νωδό μειώνεται σταθερά σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, κυρίως λόγω της ευκολότερης πρόσβασης στην οδοντιατρική περίθαλψη και τις βελτιωμένες θεραπείες για προβλήματα τερηδόνας και ουλίτιδας.

Με τακτικές προληπτικές επισκέψεις στον οδοντίατρο σε συνδυασμό με σχολαστική καθημερινή στοματική υγιεινή μπορούμε να διατηρήσουμε όλα τα δόντια για όλη μας τη ζωή.

Η έλλειψη αρκετών ή όλων των δοντιών μπορεί να έχει σημαντικές συνέπειες τόσο στην φυσική όσο και στην ψυχολογική υγεία του ασθενούς.

Τα χαμένα δόντια έχουν επιπτώσεις και στην κοινωνική ζωή του ατόμου και την ψυχολογία του. Η εμφάνιση του ασθενούς επηρεάζεται αρνητικά (ιδίως αν λείπουν μπροστινά δόντια) με αποτέλεσμα να αποφεύγει να μιλάει ή να γελάει, να μειώνεται η αυτοεκτίμηση του, ή και να μειώνει τις κοινωνικές του συναναστροφές. Πέρα απο τα κενά που δημιουργούν τα χαμένα δόντια στο στόμα, η επακόλουθη απώλεια οστού των γνάθων επηρεάζει τα συνολικά χαρακτηριστικά του προσώπου, που δείχνει πιο γερασμένο και ζαρωμένο.

Οι φυσικές συνέπειες της απώλειας ενός δοντιού περιλαμβάνουν την αποδυνάμωση των υπόλοιπων δοντιών, την απώλεια οστού γύρω απο το χαμένο δόντι, προβλήματα ομιλίας, ορθοδοντικά προβλήματα, και προβλήματα κροταφογναθικής διάρθρωσης. Επίσης ο ασθενής αναγκάζεται να προσαρμόσει την δίαιτα του, αποκλείοντας ορισμένες τροφές που δυσκολεύεται να μασήσει, μειώνοντας την ποιότητα της διατροφής του.

Η απώλεια δοντιών επηρεάζει αρνητικά την υγεία του ασθενή και την ποιότητα ζωής του. Οι οδοντίατροι συνιστούν ότι όλα τα χαμένα δόντια θα πρέπει να αντικαθίστανται για να προληφθούν περαιτέρω προβλήματα υγείας στο μέλλον.

Η απώλεια ενός δοντιού αποτελεί πρόβλημα κυρίως όταν αναφερόμαστε σε ένα μόνιμο δόντι, καθώς τα νεογιλά (παιδικά) δόντια είναι φυσιολογικό να χαθούν για να δώσουν τη θέση τους στα μόνιμα. Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις, μπορεί να δημιουργηθεί πρόβλημα (κυρίως ορθοδοντικό) και από την απώλεια ενός νεογιλού δοντιού, αν αυτή συμβεί πολύ νωρίτερα από ότι θα έπρεπε.

Η οδοντιατρική διαθέτει τρεις μεθόδους για την αντικατάσταση των χαμένων δοντιών: οδοντιατρικές γέφυρες, μερικές ή ολικές οδοντοστοιχίες, και οδοντικά εμφυτεύματα.

• Ο καλύτερος τρόπος για να αντικαταστήσουμε ένα δόντι που έχει χαθεί είναι τα οδοντικά εμφυτεύματα. Τα εμφυτεύματα δοντιών προσφέρουν το ποιοτικότερο αποτέλεσμα σε λειτουργικότητα αλλά και σε αισθητική. Είναι όμως ιδιαίτερα ακριβή επιλογή, με μεγάλο κόστος ιδίως αν λείπουν πολλά ή όλα τα δόντια.
• Η οδοντιατρική γέφυρα είναι η πιο συνήθης και οικονομική επιλογή για να αντικατασταθεί ένα μεμονωμένο χαμένο δόντι. Αποτελείται ουσιαστικά απο μια τεχνητή μύλη που στηρίζεται σε δύο κορώνες, που στερεώνονται στα γειτονικά δόντια, ένα σε κάθε πλευρά αυτού που λείπει. Το μειονέκτημα της μεθόδου είναι ότι πρέπει να τροχιστούν και να καλυφθούν τα διπλανά δόντια, ακόμη και αν αυτά είναι απολύτως υγιή.
• Οι οδοντοστοιχίες χρησιμοποιούνται όταν λείπουν αρκετά συνεχόμενα ή και όλα τα δόντια μιας γνάθου.
• Τα πρόωρα χαμένα νεογιλά δόντια δεν αντικαθίστανται, αλλά ο οδοντίατρος μπορεί να τοποθετήσει ένα 'μηχάνημα διατήρησης χώρου' για να κρατήσει το χώρο διαθέσιμο μέχρι την ανατολή του μόνιμου δοντιού.

Η επιλογή της μεθόδου για την αντικατάσταση χαμένων δοντιών εξαρτάται απο τον αριθμό και θέση των δοντιών που λείπουν, την κατάσταση των υπολοίπων δοντιών, τις αισθητικές απαιτήσεις, και την οικονομική δυνατότητα του ασθενή.