Αιτίες Τερηδόνας • Τι προκαλεί την Τερηδόνα των Δοντιών;

Η κύρια αιτία της τερηδόνας είναι συνήθως το αποτέλεσμα τής καταστροφικής συνδυασμένης δράσης τριών παραγόντων: της οδοντικής πλάκας - των σακχάρων - και των οξέων.

Τα οξέα που προκαλούν τερηδόνα παράγονται από τα βακτήρια της οδοντικής πλάκας όταν μεταβολίζουν τα σάκχαρα που περιέχονται στη διατροφή μας, σε τρόφιμα ή σε ποτά. Με τον καιρό η σταδιακή αποδυνάμωση του σμάλτου οδηγεί στο σχηματισμό της οδοντικής τερηδόνας.

Διάφοροι παράγοντες κινδύνου, όπως πχ. κακές διατροφικές συνήθειες, ελλιπής στοματική υγιεινή, περιβαλλοντικοί παράγοντες, άλλα οδοντιατρικά προβλήματα, και η κληρονομικότητα μπορεί να παίξουν σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση τερηδόνας των δοντιών.

Αιτίες Τερηδόνας • Η Οδοντική Πλάκα

Οι οδοντίατροι θεωρούν την συγκέντρωση οδοντικής πλάκας στα δόντια ως την κύρια αιτία της τερηδόνας. Η πλάκα είναι ένα λεπτό στρώμα απο μικρόβια που αναπτύσσεται στην επιφάνεια των δοντιών και ειδικά γύρω από την γραμμή των ούλων και στα αυλάκια και τις σχισμές της μασητικής επιφάνειας τους. Τα βακτήρια αρχίζουν να συσσωρεύονται στα δόντια μερικά λεπτά μετά από κάθε βούρτσισμα των δοντιών, χρησιμοποιώντας τα σάκχαρα των τροφών ως πηγή τροφής, και παράγοντας οξέα ως υποπροϊόντα του μεταβολισμού τους, τα οποία αρχίζουν να αποδομούν την αδαμαντίνη.

Το μεγαλύτερο μέρος των οξέων (κυρίως γαλακτικό οξύ) που παράγονται από βακτήρια εξουδετερώνονται από το σάλιο στο στόμα μειώνοντας την επικινδυνότητα τους. Αλλά αν βακτηριακή πλάκα δεν απομακρύνεται σωστά το πάχος της πλάκας αυξάνεται, γεγονός που καθιστά δύσκολο για το σάλιο να φθάσει και να εξουδετερώσει τα οξέα που παράγονται στα κατώτερα στρώματα της κοντά στην επιφάνεια του δοντιού. Σε αυτή τη φάση η απασβεστίωση της αδαμαντίνης επιταχύνεται και ο κίνδυνος τερηδόνας αυξάνεται σημαντικά.

Εκτός από την καταστροφική δράση τους στο σμάλτο, τα οξέα δημιουργούν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για τον περαιτέρω πολλαπλασιασμό των μικροβίων και την γρηγορότερη ανάπτυξη της οδοντικής πλάκας.

Αιτίες Τερηδόνας • Τα Σάκχαρα

Ο κύριος ρόλος των σακχάρων στον κύκλο της δημιουργίας τερηδόνας είναι η παροχή τροφής και ενέργειας για τα βακτήρια ώστε να αναπτυχθούν και να παράγουν οξέα. Τα βακτήρια χρησιμοποιούν τα σάκχαρα, όπως γλυκόζη, σουκρόζη, φρουκτόζη και λακτόζη που περιέχονται στα τρόφιμα που καταναλώνουμε. Αν δεν είχαμε τη ζάχαρη στη διατροφή μας, τα βακτήρια της πλάκας δεν θα ήταν σε θέση να προκαλέσουν μεγάλη ζημιά.

Δεν είναι πάντα προφανές ποιά τρόφιμα περιέχουν ζάχαρη και πόση. Τα τρόφιμα που περιέχουν ζάχαρη, όπως μπισκότα, σοκολάτες, γλυκά, αναψυκτικά και γλυκά είναι, όπως αναμενόταν, οι κύριες πηγές ενέργειας που βοηθούν τα βακτήρια να προκαλέσουν τερηδόνα. Ωστόσο, αρκετές άλλες τροφές με υδατάνθρακες, όπως κράκερς, ψωμί, δημητριακά ή πατατάκια μπορεί να παράγουν σάκχαρα στο στόμα κάτω απο την επίδραση των ενζύμων του σάλιου. Τα ζαχαρούχα και αμυλούχα τρόφιμα και ποτά, όπως σταφίδες, κέικ, μέλι, αναψυκτικά, και χυμοί, είναι οι μεγαλύτεροι τροφοδότες της πλάκας και των μικροβίων που είναι η αιτία της τερηδόνας.

Αιτίες Τερηδόνας • Τα οξέα

Η αδαμαντίνη των δοντιών είναι ο πιό σκληρός ιστός του ανθρώπινου σώματος. Ωστόσο η ανόργανη δομή της την καθιστά ευάλωτη στη δράση οξέων που μπορούν να την καταστρέψουν σχετικά εύκολα. Όταν το περιβάλλον του στόματος γίνεται πολύ όξινο (όταν η τιμή του pH, το οποίο μετρά την οξύτητα, πέφτει κάτω από 5,5 έως 6,0), τα οξέα αρχίζουν να διαλύοουν τα ανόργανα άλατα φωσφορικού ασβεστίου που συνθέτουν το σμάλτο των δοντιών.

Κάθε τμήμα του δοντιού που είναι εκτεθειμένο στο περιβάλλον του στόματος κινδυνεύει απο τη δράση των οξέων. Αυτό που ξεκινά ως μια ήπια απασβεστίωση με την παρουσία μιας μικρής λευκής κηλίδας στην επιφάνεια του δοντιού, αν αφεθεί χωρίς θεραπεία, θα εξελιχθεί σε οδοντική κοιλότητα και το δόντι θα χρειάζεται σφράγισμα.

Η συχνή κατανάλωση αναψυκτικών που περιέχουν φωσφορικό και κιτρικό οξύ είναι μια άλλη αιτία τερηδόνας καθώς δημιουργούν ένα όξινο περιβάλλον στο στόμα που και επιδρά αρνητικά στην αδαμαντίνη και προάγει την ανάπτυξη μικροβιακής πλάκας.

Αναλύοντας τα αίτια που προκαλούν τερηδόνα των δοντιών εντοπίσαμε την οδοντική πλάκα και τα σάκχαρα ως τους κύριους παράγοντες για τη δημιουργία ενός επικίνδυνα όξινου περιβάλλοντος στο στόμα. Αλλά ούτε η οδοντική πλάκα ούτε τα σάκχαρα θα μπορούσαν να προκαλέσουν προβλήματα στο στόμα μας, αν εμείς δεν τους επιτρέπαμε να βρίσκονται εκεί. Οι κύριοι λόγοι που συμβαίνει αυτό και η πραγματική αιτία της τερηδόνας, είναι η κακή στοματική υγιεινή σε συνδυασμό με μια δίαιτα πλούσια σε υδατάνθρακες. Εάν εξαλειφθούν αυτές οι δύο αιτίες, ο κίνδυνος εμφάνισης τερηδόνας ελαχιστοποιείται.

Εάν τα δόντια βουρτσίζονται κανονικά τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα ή ακόμα καλύτερα μετά από κάθε φορά που τρώμε, και χρησιμοποιούμε οδοντικό νήμα καθημερινά για τον καθαρισμό των δοντιών, τα βακτήρια δεν θα έχουν το χρόνο να σχηματίσουν αρκετή οδοντική πλάκα για να προκαλέσουν τερηδόνα. Εάν η διατροφή μας δεν παρέχει αρκετή ζάχαρη για να τραφούν τα βακτήρια της πλάκας, να αναπτυχθούν και να παράγουν οξέα, τα δόντια είναι πιο ασφαλή, ακόμη και αν στοματική υγιεινή μας δεν είναι τέλεια. Η συχνότητα και ο χρόνος που καταναλώνουμε τρόφιμα και ποτά που μπορεί να προκαλέσουν τερηδόνα είναι επίσης ένας σημαντικός παράγων. Όσο συχνότερα και για όσο περισσότερο το στόμα παραμένει σε όξινο περιβάλλον τόσο ενισχύεται η απώλεια αλάτων απο την αδαμαντίνη.

Με το συνδυασμό σωστής καθημερινής στοματικής υγιεινής με μια προσεκτική διατροφή και σωστό έλεγχο της κατανάλωσης υδατανθράκων, μπορούμε να εξαλείψουμε τις κύριες αιτίες δημιουργίας τερηδόνας παρέχοντας ένα ασφαλέστερο περιβάλλον για τα δόντια μας. Εκτός από την υγιεινή του στόματος και την διατροφή, διάφοροι άλλοι παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν το περιβάλλον της στοματικής κοιλότητας και να αυξήσουν την πιθανότητα εμφάνισης τερηδόνας.