Τύποι Οδοντόκρεμας • Ποιά να διαλέξω;

Σχεδόν όλες οι σύγχρονες οδοντόκρεμες περιέχουν φθόριο, που θεωρείται πλέον σαν ένα απολύτως απαραίτητο συστατικό για την υγεία των δοντιών. Η ευρεία χρήση φθοριούχων οδοντοκρεμών είναι ο κυριότερος παράγοντας που οδήγησε στην σημαντική μείωση της τερηδόνας σε όλο τον κόσμο τα τελευταία χρόνια. Το φθόριο δυναμώνει το σμάλτο των δοντιών και το προφυλάσσει από τα οξέα που παράγουν τα μικρόβια της οδοντικής πλάκας, προστατεύοντας τα από την εκδήλωση τερηδόνας. Το φθόριο στις οδοντόκρεμες περιέχεται συνήθως σαν φθοριούχο νάτριο, μονοφθοροφωσφορικό νάτριο ή φθοριούχος κασσίτερος σε συγκεντρώσεις μέχρι 1450ppm.

Υπάρχουν ορισμένες φθοριούχες οδοντόκρεμες με ακόμη υψηλότερες συγκεντρώσεις φθορίου αλλά προορίζονται μόνο για περιορισμένη χρήση από άτομα ειδικών ομάδων με υψηλό κίνδυνο τερηδόνας (πχ. ασθενείς με ξηροστομία ή ηλικιωμένους με εκτεταμένη αποκάλυψη ριζών).

Παρότι υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι το φθόριο είναι δηλητήριο και πρέπει να το αποφεύγουμε, η επιστημονική κοινότητα συνιστά ανεπιφύλακτα την χρήση φθοριούχων οδοντοκρεμών θεωρώντας το σαν το μεγαλύτερο όπλο μας κατά της τερηδόνας.

Οι οδοντόκρεμες κατά της ουλίτιδας, εκτός του φθορίου για προστασία από την τερηδόνα, περιέχουν επιπλέον και αντιμικροβιακούς παράγοντες όπως το triclosan, ο κιτρικός ψευδάργυρος, η σανγκουινάρια κ.α. Τα αντιμικροβιακά συστατικά τους έχουν σαν στόχο να εμποδίσουν την ανάπτυξη της μικροβιακής πλάκας μέχρι την στιγμή του επόμενου βουρτσίσματος μειώνοντας τον κίνδυνο εκδήλωσης προβλημάτων ουλίτιδας. Αρκετές μάλιστα διαφημίζουν ότι προσφέρουν 12ωρη προστασία.

Αν δεν απομακρύνουμε σωστά την μικροβιακή πλάκα καθημερινά από τα δόντια μας αυτή σκληραίνει και μετατρέπεται σε πέτρα (τρυγία) πάνω στα δόντια. Ορισμένα άτομα εμφανίζουν μεγαλύτερη προδιάθεση στη συσσώρευση πέτρας. Οι ειδικές οδοντόκρεμες κατά της πέτρας περιέχουν πυροφωσφορικά άλατα που εμποδίζουν την εναπόθεση ασβεστίου και μαγνησίου στα δόντια. Δεν μπορούν όμως να διαλύσουν και να απομακρύνουν την πέτρα που ήδη υπάρχει στα δόντια, κάτι που μπορεί να κάνει μόνο ο οδοντίατρος σας. Λόγω του τρόπου δράσης τους, δεν ενδείκνυνται για άτομα με πρόβλημα υπερευαισθησίας των δοντιών.

Όλες οι γνωστές εταιρείες διαθέτουν σήμερα στην αγορά και οδοντόκρεμες ολοκληρωμένης προστασίας, οι οποίες συνδυάζουν πολλαπλά χαρακτηριστικά καλύπτοντας τις ανάγκες προστασίας μας από τα βασικά προβλήματα στοματικής υγείας όπως τερηδόνα, πέτρα και ουλίτιδα, χαρίζοντας παράλληλα και δροσερή αναπνοή. Αποτελούν την καλύτερη επιλογή για άτομα χωρίς ιδιαίτερα οδοντιατρικά προβλήματα που δεν απαιτούν τη χρήση κάποιου εξειδικευμένου τύπου οδοντόκρεμας.

Απευθύνονται σε άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα οδοντικής υπερευαισθησίας, δηλαδή αισθάνονται έντονη ενόχληση ή πόνο όταν κάποιο δόντι έλθει σε επαφή με ένα ζεστό ή κρύο ερέθισμα. Οι οδοντόκρεμες για την ευαισθησία των δοντιών περιέχουν συνήθως νιτρικό ή κιτρικό κάλιο, χλωριούχο στρόντιο ή φθοριούχο κασσίτερο και έχουν χαμηλότερο δείκτη αποτριβής από τις κοινές οδοντόκρεμες. Με καθημερινή χρήση, μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά τα άτομα με αποτριβές της αδαμαντίνης και υφίζηση ούλων που έχει οδηγήσει σε αποκάλυψη της ρίζας του δοντιού. Συστήνεται να χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με μαλακή ή πολύ μαλακή οδοντόβουρτσα.

Οι οδοντόκρεμες για λεύκανση των δοντιών αποτελούν μια από τις πιο δημοφιλείς κατηγορίες οδοντοκρεμών. Απομακρύνουν τους επιφανειακούς λεκέδες (πχ. από καφέ ή κάπνισμα) από το σμάλτο των δοντιών βελτιώνοντας το χρώμα τους, συνήθως με την χρήση πιο ισχυρών αποτριπτικών συστατικών. Για αυτό το λόγο έχουν υψηλότερο δείκτη αποτριβής από τις υπόλοιπες οδοντόκρεμες και αυξάνουν τον κίνδυνο αποτριβής της αδαμαντίνης και εκδήλωσης ευαισθησίας. Παρότι μπορούν να βοηθήσουν σε ελαφρά βελτίωση του χρώματος των δοντιών, μην περιμένετε να σας χαρίσουν κατάλευκα δόντια. Αν χρειάζεστε σημαντική αλλαγή χρώματος θα πρέπει να απευθυνθείτε σε έναν αισθητικό οδοντίατρο για επαγγελματική λεύκανση δοντιών.

Η χρήση φθοριούχου οδοντόκρεμας επιτρέπεται μετά την ηλικία των 3 ετών. Μέχρι 3 ετών τα δόντια πρέπει να βουρτσίζονται είτε χωρίς οδοντόκρεμα είτε χρησιμοποιώντας παιδική οδοντόκρεμα χωρίς φθόριο. Στη συνέχεια και μέχρι την ηλικία των 7 ετών πρέπει να χρησιμοποιούνται οι εξειδικευμένες παιδικές οδοντόκρεμες που περιέχουν μικρότερη συγκέντρωση φθορίου (250-1000ppm). Αυτό είναι απαραίτητο λόγω της πιθανότητας κατάποσης της οδοντόκρεμας απο τα παιδιά, που μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την υπερβολική πρόσληψη φθορίου και να προκαλέσει δομικές ανωμαλίες στο σμάλτο (φθορίαση). Επίσης οι παιδικές οδοντόκρεμες είναι λιγότερο αποτριπτικές και έχουν γεύσεις που είναι πιό ευχάριστες στα παιδιά. Μετά τα 7 έτη μπορούν να χρησιμοποοιούνται και κοινές οδοντόκρεμες χωρίς πρόβλημα.

Κυκλοφορούν μόνο στα φαρμακεία, όπως για παράδειγμα οι οδοντόπαστες που περιέχουν χλωρεξιδίνη ή με μεγάλη περιεκτικότητα φθορίου, οι οποίες όμως πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο μετά από την αντίστοιχη οδηγία του οδοντιάτρου και μόνο για περιορισμένο χρονικό διάστημα.

Περιέχουν βότανα σαν εναλλακτικά των χημικών συστατικών, και υποστηρίζουν ότι μπορούν να προσφέρουν ισοδύναμη αντιτερηδονική και αντιμικροβιακή δράση, δροσερή αναπνοή και ευχάριστη γεύση μέσω φυσικών συστατικών. Πρέπει να επισημανθεί πάντως ότι ενώ υπάρχουν όντως φυτικές ουσίες που εμφανίζουν φυσική αντιμικροβιακή δράση ή προσφέρουν δροσερή γεύση και άρωμα, δεν υπάρχουν φυτικά συστατικά που να μπορούν να προσφέρουν προστασία κατά της τερηδόνας ανάλογη του φθορίου. Αν προτιμήσετε λοιπόν μια οδοντόκρεμα με βότανα, διαλέξτε κάποια που να περιέχει και φθόριο.

Αν ένας ενήλικας προτιμήσει μια οδοντόκρεμα χωρίς φθόριο (γιατί πιθανόν έχει επιφυλάξεις για την χρήση φθορίου) θα πρέπει να γνωρίζει ότι εκθέτει τα δόντια του σε αυξημένο κίνδυνο τερηδόνας. Σύμφωνα με τις οδηγίες των οδοντιάτρων, μόνον τα παιδιά ηλικίας μικρότερης των 2-3 ετών πρέπει να χρησιμοποιούν παιδική οδοντόκρεμα χωρίς φθόριο.

Οι οδοντόκρεμες αυτής της κατηγορίας δεν περιέχουν ορισμένες ουσίες, όπως η μέντα, που η χρήση τους αντενδείκνυται για όσους ακολουθούν κάποια ομοιοπαθητική θεραπεία. Αρκετές από τις οδοντόκρεμες για ομοιοπαθητική δεν περιέχουν ούτε φθόριο.

Περίπου το 20% του πληθυσμού εμφανίζει τακτικά πρόβλημα λόγω δημιουργίας κάποιας άφθας στο στόμα. Αρκετές έρευνες έχουν συνδέσει ένα συγκεκριμένο συστατικό, το λαουρυλοθειικό νάτριο (SLS – Sodium Lauryl Sulphate), με εξάρσεις στην εμφάνιση αφθών. Το SLS περιέχεται σχεδόν σε όλες τις γνωστές οδοντόκρεμες χρησιμεύοντας σαν παράγοντας αφρισμού. Οι ασθενείς με σχετικό πρόβλημα θα πρέπει να εξετάζουν τη λίστα συστατικών στη συσκευασία των οδοντοκρεμών και να επιλέγουν αυτές που δεν περιέχουν SLS.

Ορισμένα άτομα είναι πιθανόν να εμφανίσουν αλλεργική αντίδραση σε κάποια από τις ουσίες μιας οδοντόκρεμας ή άλλη παρενέργεια (πχ. αλλεργία λόγω κάποιας αρωματικής ουσίας, ευαισθησία λόγω πυροφωσφορικών, άφθες λόγω SLS κ.α.). Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να γίνει διερεύνηση ώστε να εντοπιστεί το συγκεκριμένο συστατικό, και να ζητηθεί η συμβουλή του οδοντιάτρου για να συστήσει κάποιο εναλλακτικό προϊόν χωρίς το συστατικό αυτό.