Ολικές Τεχνητές Οδοντοστοιχίες
Οι ολικές κινητές οδοντοστοιχίες είναι προσθετικές κατασκευές (οι κοινώς αποκαλούμενες ‘μασέλες’) που χρησιμοποιούνται όταν όλα τα δόντια μιας γνάθου έχουν χαθεί ή εξαχθεί, για να τα αντικαταστήσουν. Είναι κινητές κατασκευές που δεν μένουν σταθερά στερεωμένες στο στόμα (όπως πχ. οι γέφυρες δοντιών) αλλά μπαίνουν και βγαίνουν. Οι ολικές οδοντοστοιχίες αποκαθιστούν σε σημαντικό βαθμό τις λειτουργίες της μάσησης και ομιλίας αλλά και την αισθητική του προσώπου σε άτομα που έχουν χάσει τα φυσικά τους δόντια.
Μια κοινή 'μασέλα' εξακολουθεί να αποτελεί την οικονομικότερη λύση για πλήρως νωδά άτομα, αλλά πλέον υπάρχουν πιο αποτελεσματικές και αισθητικά ανώτερες επιλογές κυρίως με τη χρήση οδοντικών εμφυτευμάτων.
Συμβατική Ολική Τεχνητή Οδοντοστοιχία
Μια Ολική Τεχνητή Οδοντοστοιχία αποτελείται από μία πλαστική βάση στο χρώμα των ούλων πάνω στην οποία στηρίζονται τα τεχνητά δόντια κατασκευασμένα από ακρυλικό υλικό ή πορσελάνη. Σε μια ολική οδοντοστοιχία κάτω γνάθου η βάση έχει σχήμα πέταλου που ακολουθεί το σχήμα της γνάθου, ενώ σε μια οδοντοστοιχία άνω γνάθου η βάση καλύπτει επιπλέον και τον ουρανίσκο.
Ο οδοντίατρος μπορεί να συστήσει την χρήση ολικής οδοντοστοιχίας ακόμη και αν δεν έχουν χαθεί όλα τα δόντια, αν τα εναπομείναντα δόντια δεν είναι υγιή (πολυτερηδονισμένα ή με περιοδοντίτιδα) ή εμφανίζουν μεγάλη κινητικότητα. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα δόντια έχουν πολύ χαμηλές προοπτικές διατήρησης καθιστώντας αδύνατη τη χρήση τους σαν στηρίγματα για εναλλακτικές λύσεις όπως γέφυρες δοντιών ή μια μερική οδοντοστοιχία, και είναι προτιμότερο να γίνει εξαγωγή των δοντιών.
Αν η γνάθος δεν είναι ήδη πλήρως νωδή, δηλαδή δεν λείπουν ήδη όλα τα δόντια, αλλά πρέπει να γίνουν εξαγωγές δοντιών, μια συμβατική ολική οδοντοστοιχία θα μπορεί να τοποθετηθεί μετά από μερικούς μήνες αφού επουλωθούν πλήρως οι περιοχές των εξαγωγών και σταθεροποιηθεί σχετικά το σχήμα του οστού και των ούλων.
Άμεση Ολική Οδοντοστοιχία
Καθώς στις περιπτώσεις που πρέπει να γίνουν εξαγωγές δοντιών η τελική τεχνητή οδοντοστοιχία θα μπορεί να τοποθετηθεί μετά από μερικούς μήνες, για να μην μείνει ο ασθενής χωρίς καθόλου δόντια για αυτό το διάστημα, ο οδοντίατρος μπορεί να προτείνει τη χρήση μιας άμεσης ολικής οδοντοστοιχίας.
Η άμεση οδοντοστοιχία κατασκευάζεται πριν από την εξαγωγή των φυσικών δοντιών και τοποθετείται στο στόμα αμέσως μετά την εξαγωγή τους. Ο οδοντίατρος παίρνει αποτύπωμα του στόματος μερικές ημέρες πριν την εξαγωγή των δοντιών έτσι ώστε το οδοντοτεχνικό εργαστήριο να έχει ήδη ετοιμάσει την μασέλα. Μόλις γίνουν οι εξαγωγές η άμεση τεχνητή οδοντοστοιχία τοποθετείται αμέσως από τον οδοντίατρο στο στόμα και δεν θα πρέπει να αφαιρεθεί καθόλου από τον ασθενή για τις πρώτες ημέρες μέχρις ότου υποχωρήσει πλήρως η φλεγμονή των ούλων που είναι φυσικό να υπάρχει μετά από εξαγωγή δοντιών (αν βγεί, τα ούλα θα διογκωθούν λόγω της φλεγμονής και δεν θα είναι δυνατή η επανατοποθέτηση της για μερικές ημέρες μέχρι να υποχωρήσει το πρήξιμο των ούλων).
Το πλεονέκτημα της άμεσης οδοντοστοιχίας, είναι ότι οι ασθενείς δεν μένουν καθόλου χωρίς δόντια. Το μειονέκτημα είναι ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα θα πρέπει να ανακατασκευαστεί, καθώς το οστό που υποστηρίζει τα δόντια, υποχωρεί και αλλάζει σχήμα στην περιοχή των εξαγωγών με την επούλωση και οι οδοντοστοιχίες χαλαρώνουν. H αναγόμωση (γέμισμα της βάσης) της άμεσης οδοντοστοιχίας μπορεί να χρειασθεί να επαναληφθεί αρκετές φορές μέχρι να ολοκληρωθεί η επούλωση των ούλων και σταθεροποιηθεί το σχήμα του οστού.
Συνήθως η άμεση οδοντοστοιχία έχει μόνο προσωρινή χρήση για να μην μείνει ο ασθενής χωρίς δόντια στο μεσοδιάστημα μέχρι ο οδοντίατρος να μπορεί πλέον να πάρει σωστό αποτύπωμα της γνάθου για να κατασκευαστεί η οριστική τεχνητή οδοντοστοιχία.
Οι άμεσες ολικές οδοντοστοιχίες χρησιμοποιούνται επίσης σαν προσωρινή λύση αμέσως μετά την τοποθέτηση των εμφυτευμάτων δοντιών στις περιπτώσεις που πρόκειται να τοποθετηθεί επένθετη οδοντοστοιχία επί εμφυτευμάτων και μέχρις ότου ολοκληρωθεί η διαδικασία οστεοενσωμάτωσης τους.
Επένθετη Ολική Οδοντοστοιχία
Οι συμβατικές ολικές οδοντοστοιχίες εφάπτονται και στηρίζονται απευθείας στα ούλα που καλύπτουν το οστό της γνάθου (φατνιακή ακρολοφία) εκεί δηλαδή που βρίσκονταν τα φυσικά δόντια. Οι επένθετες ολικές οδοντοστοιχίες δεν στηρίζονται απευθείας στα ούλα αλλά πάνω σε ρίζες φυσικών δοντιών που έχουν παραμείνει στο στόμα (ή εναλλακτικά πάνω σε 4 ή περισσότερα εμφυτεύματα δοντιών). Η διατήρηση μερικών φυσικών δοντιών σαν βάση της οδοντοστοιχίας παρέχει ορισμένα πλεονεκτήματα:
- Οι ρίζες των φυσικών δοντιών βοηθούν στην διατήρηση του οστού της γνάθου μειώνοντας τον ρυθμό οστικής απορρόφησης λόγω της έλλειψης των δοντιών.
- Απορροφούν μέρος της πίεσης της μάσησης, μειώνοντας την καταπόνηση των ούλων.
- Στηρίζουν την οδοντοστοιχία βελτιώνοντας την σταθερότητα της μειώνοντας τον κίνδυνο να φύγει από τη θέση της κατά την μάσηση ή την ομιλία.
- Βοηθά ψυχολογικά στην αποδοχή της τοποθέτησης ολικής οδοντοστοιχίας.
Οι ολικές οδοντοστοιχίες κάτω γνάθου εμφανίζουν σημαντικά μεγαλύτερα προβλήματα σε σχέση με αυτές της άνω γνάθου και για αυτό το λόγο προτιμάται συχνά να χρησιμοποιηθεί για την κάτω γνάθο μια επένθετη οδοντοστοιχία αντί μιας συμβατικής.
Αν η επένθετη οδοντοστοιχία πρόκειται να στηριχτεί πάνω σε φυσικά δόντια, η μύλη των δοντιών (το τμήμα που προεξέχει πάνω από τα ούλα) ουσιαστικά αφαιρείται και διατηρείται μόνον η ρίζα για να χωράει κάτω από την βάση της οδοντοστοιχίας και γίνεται απονεύρωση του δοντιού. Το εναπομείναν δόντι καλύπτεται με μια μεταλλική καλύπτρα με σχήμα που αντιστοιχεί με αντίστοιχα ανοίγματα στη βάση της επένθετης οδοντοστοιχίας. Τα δόντια που προτιμώνται για την στήριξη μιας επένθετης οδοντοστοιχίας είναι οι κυνόδοντες και εναλλακτικά οι προγόμφιοι λόγω του σχήματος και της θέσης τους στο στόμα.
Μέχρι πριν μερικά χρόνια οι απλές μασέλες ήταν η μόνη λύση για την αντιμετώπιση των προβλημάτων μάσησης, ομιλίας και εμφάνισης σε νωδά άτομα. Σήμερα υπάρχει η εναλλακτική λύση των εμφυτευμάτων δοντιών που προσφέρουν πολύ καλύτερα αποτελέσματα σε όλους τους τομείς αλλά έχουν πολύ υψηλότερο κόστος. Λόγω του υψηλού κόστους της αποκλειστικής χρήσης εμφυτευμάτων για την αντικατάσταση όλων των δοντιών που λείπουν, η πλέον αποτελεσματική λύση με λογικό κόστος είναι η χρήση επένθετης ολικής οδοντοστοιχίας στηριζόμενης σε 2-4 ή περισσότερα εμφυτεύματα.
Διαβάστε περισσότερα για τις Ολικές Επένθετες Τεχνητές Οδοντοστοιχίες επί Εμφυτευμάτων.