Προβλήματα με Τεχνητές Οδοντοστοιχίες

Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στα πιο συνηθισμένα προβλήματα κατά την χρήση τεχνητών οδοντοστοιχιών, στις αιτίες που τα προκαλούν και τον τρόπο αντιμετώπισης τους.

Διευκρινίζεται ότι το άρθρο δεν αφορά τις δυσκολίες που εμφανίζονται αρχικά κατά την περίοδο προσαρμογής σε μια νέα τεχνητή οδοντοστοιχία. Αυτές περιγράφονται στο σχετικό άρθρο με τις οδηγίες προσαρμογής στη χρήση μιας νέας τεχνητής οδοντοστοιχίας.

Συρρίκνωση των οστών των γνάθων • Απορρόφηση οστού

Λόγω της έλλειψης των φυσικών δοντιών, τα οστά της γνάθου συρρικνώνονται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου. Όσο υπάρχουν τα φυσικά δόντια, αυτά ασκούν πίεση και στέλνουν ερεθίσματα στα κύτταρα των οστών των σιαγόνων που τα περιβάλλουν. Όταν τα δόντια χαθούν, τα ερεθίσματα σταματούν και το σώμα μας αρχίζει να αποδομεί αυτά τα οστικά κύτταρα θεωρώντας ότι δεν τα χρειάζεται πλέον απορροφώντας τα δομικά τους συστατικά (απορρόφηση οστού). Η φυσική αυτή διαδικασία αυτοσυντήρησης του σώματος μας έχει σαν αποτέλεσμα τα οστά των γνάθων σταδιακά να ατροφούν και να συρρικνώνονται λόγω της απώλειας οστικής μάζας.

Όπως θα δούμε στη συνέχεια, αυτή η σταδιακή συρρίκνωση των οστών των γνάθων είναι η βασική γενεσιουργός αιτία των περισσότερων προβλημάτων που ακολουθούν. Δυστυχώς δεν υπάρχει τρόπος να αντιμετωπίσουμε και να σταματήσουμε αυτήν την φυσική διεργασία του σώματος μας, παρά μόνον προσέχοντας να διατηρήσουμε όσο μπορούμε περισσότερο έστω κάποια από τα φυσικά μας δόντια. Ο ρυθμός απώλειας οστού μπορεί όμως να μειωθεί με την τοποθέτηση εμφυτευμάτων δοντιών και την κατασκευή επένθετης ολικής οδοντοστοιχίας επί εμφυτευμάτων.

Η μασέλα φεύγει από τη θέση της

Λόγω της έλλειψης των φυσικών δοντιών και της σταδιακής συρρίκνωσης των οστών των γνάθων το μέγεθος και το σχήμα της επιφάνειας της γνάθου και των ούλων βάσει των οποίων είχε σχεδιαστεί η μασέλα αλλάζει με την πάροδο του χρόνου. Αυτό οδηγεί σε μειωμένη πρόσφυση λόγω μη καλής επαφής, και η τεχνητή οδοντοστοιχία αρχίζει να φεύγει από τη θέση της όλο και συχνότερα.

Αντιμετωπίζεται συνήθως με αναγόμωση της βάσης της οδοντοστοιχίας (γέμισμα μασέλας) ή, αν αυτό δεν είναι πλέον δυνατόν, με αντικατάσταση της οδοντοστοιχίας.

Δυσκολία στην ομιλία και ανεπιθύμητοι ήχοι

Η οδοντοστοιχία έχει φύγει από την θέση της ή μετακινείται όταν μιλάμε με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα στην ομιλία καθώς είναι δύσκολο για την γλώσσα, τις παρειές και τα χείλη να βρίσκονται στην σωστή θέση για τον σχηματισμό ορισμένων φθόγγων.

Αντιμετωπίζεται συνήθως με αναγόμωση της βάσης της μασέλας ή, αν αυτό δεν είναι πλέον δυνατόν, με αντικατάσταση της.

Δυσκολία μάσησης τροφών

Φορώντας μασέλα, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι ότι θα πρέπει να κάνουμε κάποιες παραχωρήσεις στις διατροφικές μας συνήθειες αποφεύγοντας πολύ σκληρές ή πολύ κολλώδεις τροφές. Δεν θα πρέπει να θεωρούμε σαν πρόβλημα ότι δυσκολευόμαστε να μασήσουμε ένα λουκούμι ή ένα παστέλι. Σε περίπτωση όμως που υπάρχει όντως μη αναμενόμενη δυσκολία στη μάσηση είναι πιθανόν να έχει μετακινηθεί ελαφρά η οδοντοστοιχία και να έχει διαταραχθεί η σύγκλιση των δοντιών μεταξύ άνω και κάτω γνάθου.

Ο τρόπος αντιμετώπισης εξαρτάται από την διάγνωση του οδοντιάτρου για την αιτία του προβλήματος.

Κακή διατροφή

Λόγω της αυξημένης προσπάθειας που απαιτείται για την μάσηση ορισμένων τροφών όταν φοράμε μασέλα, είναι πιθανό να περιοριστεί η δίαιτα μας σε μικρότερη ομάδα τροφών χωρίς την ποικιλία που απαιτείται για μια ισορροπημένη διατροφή, και να αντιμετωπίσουμε προβλήματα έλλειψης βιταμινών και άλλων απαραίτητων θρεπτικών συστατικών.

Προσπαθήστε να ακολουθείτε ισορροπημένη διατροφή. Ρωτήστε τον οδοντίατρο ή τον γιατρό σας να σας προτείνει εναλλακτικές τροφές.

Αλλοίωση της γεύσης

Αν και κάποια αλλοίωση της γεύσης είναι αναμενόμενη καθώς έχουμε ένα ξένο σώμα στο στόμα μας, συνήθως αποτελεί πρόβλημα κυρίως σε άτομα με τεχνητές οδοντοστοιχίες άνω γνάθου οι οποίες καλύπτουν μεγάλο τμήμα του ουρανίσκου και επομένως καθιστούν ανενεργούς τους γευστικούς κάλυκες σε μια σχετικά μεγάλη επιφάνεια του στόματος όπως ο ουρανίσκος.

Μειωμένη πρόσφυση της οδοντοστοιχίας στα ούλα

Συνήθως αφορά οδοντοστοιχίες άνω γνάθου που νοιώθουμε να ‘ξεκολλάνε’ συχνά από τα ούλα. Μπορεί να οφείλεται είτε σε συρρίκνωση του οστού είτε σε έλλειψη σάλιου λόγω ξηροστομίας.

Αναλόγως της αιτίας, χρειάζεται αναγόμωση της μασέλας ή αντιμετώπιση της ξηροστομίας (πχ με αλλαγή της φαρμακευτικής αγωγής αν οφείλεται σε παρενέργεια κάποιου φαρμάκου).

Εμφάνιση ρυτίδων γύρω από τα χείλη ή τις γωνίες του στόματος

Συνήθως οφείλεται σε μετακίνηση της μασέλας προς τα πίσω λόγω υποχώρησης του οστού της γνάθου και συρρίκνωσης των ούλων.

Ο τρόπος αντιμετώπισης εξαρτάται από την διάγνωση του οδοντιάτρου για την αιτία του προβλήματος.

Άφθες ή έλκη στο στόμα

Άφθες και έλκη στο στόμα μπορεί να δημιουργηθούν από τραυματισμούς των μαλακών ιστών λόγω τριβής με την μασέλα αν αυτή έχει αρχίσει να μην συγκρατείται πλέον σταθερά στην θέση της. Άλλη πιθανή αιτία είναι ο βρουξισμός (δηλαδή το τρίξιμο ή σφίξιμο των δοντιών) ή διατροφικές συνήθειες λόγω εισχώρησης σκληρών υπολειμμάτων τροφών (πχ. μικροί σπόροι, σησάμι κ.α.) ανάμεσα στα ούλα και την βάση της μασέλας.

Ο οδοντίατρος σας θα σας δώσει τις κατάλληλες συμβουλές αναλόγως της αιτίας που θα διαγνώσει.

Κακοσμία του στόματος - Άσχημη αναπνοή

Η συνήθης αιτία είναι ο ελλιπής καθαρισμός της τεχνητής οδοντοστοιχίας ή/και των ούλων και γενικά του στόματος που οδηγεί στην συσσώρευση υπολειμμάτων τροφών και την δημιουργία μικροβιακής πλάκας.

Ο οδοντίατρος σας θα σας δώσει τις κατάλληλες συμβουλές για τον καθημερινό αποτελεσματικό καθαρισμό της μασέλας και των ούλων.

Σκληρές εναποθέσεις – τρυγία

Πρόκειται για εναποθέσεις μεταλλικών αλάτων (παρόμοια με την πέτρα των δοντιών). Οφείλεται στην ανάπτυξη μικροβιακής πλάκας λόγω ελλιπούς καθαρισμού.

Επισκεφθείτε τον οδοντίατρο σας για επαγγελματικό καθαρισμό της οδοντοστοιχίας. Μην χρησιμοποιήσετε σκληρά εργαλεία για να τις απομακρύνετε μόνοι σας γιατί μπορεί να σπάσετε την οδοντοστοιχία σας.

Στοματίτιδα

Η στοματίτιδα από οδοντοστοιχία είναι μια μορφή μυκητίασης που συνήθως εκδηλώνεται στα σημεία επαφής της μασέλας με τα ούλα λόγω κακής στοματικής υγιεινής σε άτομα με τεχνητές οδοντοστοιχίες, και συχνότερα όταν αυτές έχουν προβλήματα μη ικανοποιητικής πρόσφυσης.

Αντιμετωπίζεται με αντιμυκητιασικά φάρμακα και με βελτίωση της υγιεινής του στόματος και της οδοντοστοιχίας.

Αλλοίωση του χρώματος της οδοντοστοιχίας

Είναι φυσικό να υπάρχει με τον χρόνο κάποια συσσώρευση χρωστικών πάνω στη βάση ή/και τα τεχνητά δόντια που δημιουργεί αλλαγή από το αρχικό χρώμα τους. Η εσφαλμένη χρήση καθαριστικών ή η χρήση ακατάλληλων καθαριστικών (πχ. όσα περιέχουν χλώριο) μπορεί επίσης να προκαλέσει αποχρωματισμό στα υλικά της μασέλας.

Αν η βλάβη δεν είναι μόνιμη (λόγω επίδρασης χημικών παραγόντων), ένας επαγγελματικός καθαρισμός από τον οδοντίατρο μπορεί να αποκαταστήσει σε σημαντικό βαθμό το αρχικό χρώμα.

Υπερβολική σιελόρροια

Αν και συνήθως είναι ένα πρόβλημα που εμφανίζεται μόνο μέχρι να συνηθίσουμε μια νέα οδοντοστοιχία, αρκετά άτομα που φοράνε μασέλες (κυρίως σε μικρότερες ηλικίες) αντιμετωπίζουν χρόνιο πρόβλημα αυξημένης σιελόρροιας. Η μασέλα είναι ένα ξένο σώμα και το στόμα μας αντιδρά αυξάνοντας την έκκριση σάλιου.

Πίνετε τακτικά νερό και ξεπλένετε το στόμα σας για να απομακρύνεται η υπερβάλλουσα ποσότητα σάλιου.

Ταλαιπωρημένα ούλα – Πόνος στα ούλα

Η συνεχής πίεση της τεχνητής οδοντοστοιχίας μειώνει την αιμάτωση και ταλαιπωρεί τα ούλα (κυρίως στην κάτω γνάθο) και μπορεί να τα νοιώθουμε πονεμένα και κουρασμένα.

Αφαιρείτε τακτικά την οδοντοστοιχία και κάντε απαλά μασάζ στα ούλα με το δάκτυλο σας για μερικά λεπτά. Με αυτό τον τρόπο επανέρχεται η φυσιολογική αιμάτωση τους και ξεκουράζονται.

Δυνατός πόνος κατά την μάσηση

Σε προχωρημένα στάδια απορρόφησης οστού σε άτομα που χρησιμοποιούν για πολλά χρόνια τεχνητές οδοντοστοιχίες, είναι πιθανόν να έλθουν κοντά στην επιφάνεια ή και να αποκαλυφθούν κάποια από τα νεύρα της κάτω γνάθου. Η πίεση που ασκείται επάνω τους όταν μασάμε προκαλεί έντονο και διαπεραστικό πόνο.

Ο πόνος μπορεί να μειωθεί με την τοποθέτηση από τον οδοντίατρο μαλακού υλικού στην βάση της οδοντοστοιχίας που λειτουργεί σαν ‘μαξιλαράκι’ ανάμεσα σε αυτήν και τα ούλα.

Σπάσιμο Οδοντοστοιχίας

Όταν χρησιμοποιούμε τεχνητές οδοντοστοιχίες, ένας απρόσεκτος χειρισμός μπορεί να είναι αρκετός για να βρεθούμε με μια σπασμένη μασέλα. Οι πιο συνηθισμένες αιτίες είναι οι πτώσεις και η άσκηση υπερβολικής πίεσης.

Σε αρκετές περιπτώσεις, μια σπασμένη οδοντοστοιχία μπορεί να αποκατασταθεί με την βοήθεια του οδοντιάτρου μας και του οδοντοτεχνικού εργαστηρίου με το οποίο συνεργάζεται.

Αισθητικά προβλήματα

Η συρρίκνωση των οστών λόγω της έλλειψης των φυσικών δοντιών επηρεάζει σημαντικά και την εμφάνιση του ατόμου. Η απόσταση ανάμεσα στη μύτη και το πηγούνι μειώνεται, τα χείλη συμπιέζονται, τα μάγουλα φαίνονται βαθουλωμένα και γενικά το πρόσωπο δείχνει γερασμένο.

Μόνο με την πρόληψη της απώλειας των φυσικών δοντιών ή με την έγκαιρη αντικατάσταση τους με οδοντικά εμφυτεύματα μπορούμε να αποφύγουμε ανάλογα προβλήματα.

Ανεξαρτήτως του προβλήματος που αντιμετωπίζετε με την τεχνητή οδοντοστοιχία σας, μην προσπαθήσετε να το επιλύσετε μόνος ή με συμβουλές φίλων και γνωστών. Επισκεφθείτε τον οδοντίατρο σας για να αξιολογήσει σωστά το πρόβλημα και να σας προτείνει τον καταλληλότερο τρόπο για την αντιμετώπιση του.