Τεχνητές Οδοντοστοιχίες • Οδηγίες • Συμβουλές

Όταν κάποιος χρησιμοποιεί για πρώτη φορά τεχνητή οδοντοστοιχία είναι πιθανόν να αντιμετωπίσει προβλήματα σχετικά με την μάσηση της τροφής, την ομιλία, ή την συγκράτηση της οδοντοστοιχίας στην θέση της στο στόμα. Αρκετοί χρήστες μπορεί στην αρχή να αισθάνονται δυσφορία λόγω του όγκου της μασέλας μέσα στο στόμα τους.

Ακολουθήστε τις οδηγίες που θα σας δώσει ο οδοντίατρος σας μετά την τοποθέτηση της τεχνητής οδοντοστοιχίας. Ο οδοντίατρος σας πιθανόν να έχει ήδη προγραμματίσει κάποιες επαναληπτικές επισκέψεις, καθώς μπορεί να χρειάζεται κάποια μικρή προσαρμογή για να αποκτήσει καλύτερη επαφή με τα ούλα σας. Αν μετά αρκετές εβδομάδες συνεχίζετε να έχετε προβλήματα και να μην αισθάνεστε άνετα με τη χρήση της μασέλας σας, επισκεφθείτε τον οδοντίατρο σας.

Στην συνέχεια αυτού του άρθρου θα βρείτε μερικές μικρές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να συνηθίσετε την νέα σας τεχνητή οδοντοστοιχία όσον το δυνατόν γρηγορότερα, να μειώσετε την πιθανότητα να αντιμετωπίσετε σημαντικά προβλήματα κατά την χρήση της, αλλά και παράλληλα να φροντίζετε καλύτερα την οδοντοστοιχία σας προστατεύοντας την από πιθανές βλάβες.

Ο τρόπος που τρώμε και μασάμε το φαγητό μας θα πρέπει να προσαρμοστεί ανάλογα όταν χρησιμοποιούμε τεχνητή οδοντοστοιχία. Πρέπει να θυμόμαστε ότι μια μασέλα δεν είναι ούτε τόσο σταθερή ούτε τόσο ανθεκτική όσο τα φυσικά δόντια. Η ικανότητα μάσησης των τροφών δεν θα είναι πλέον η ίδια ακόμη και όταν συνηθίσουμε την χρήση της. Οι οδηγίες που ακολουθούν θα σας βοηθήσουν να μάθετε γρηγορότερα πώς να τρώτε φορώντας μια τεχνητή οδοντοστοιχία:

• Προτιμάτε μαλακές τροφές για τις πρώτες εβδομάδες, προχωρώντας σταδιακά σε πιο σκληρές τροφές. Όταν πλέον προσαρμοστείτε στην χρήση τους θα μπορέσετε να επανέλθετε σχεδόν πλήρως στην κανονική σας διατροφή. Καλό είναι πάντως να αποφεύγετε τις πολύ σκληρές ή τις κολλώδεις τροφές τουλάχιστον για τους πρώτους μήνες.
• Τρώτε με πιο αργές κινήσεις ώστε να μπορέσουν οι μύες του στόματος να προσαρμοστούν σταδιακά στις διαφορετικές κινήσεις που απαιτούνται, βοηθώντας στην συντόμευση του χρόνου προσαρμογής.
• Κόβετε από την αρχή την τροφή στο πιάτο σας σε μικρά κομμάτια και αποφεύγετε να χρησιμοποιείτε τα δόντια της μασέλας σας για να κόβετε την τροφή. Μην προσπαθείτε να κόψετε τις τροφές τραβώντας με τα εμπρός δόντια.
• Μειώστε την χρήση των μπροστινών δοντιών για την μάσηση. Μασάτε την τροφή κυρίως με τα πίσω δόντια, ιδίως αν πρόκειται για σχετικά σκληρές τροφές. Η αυξημένη πίεση στα εμπρός δόντια μπορεί να προκαλέσει μετακίνηση της οδοντοστοιχίας από την θέση της.
• Προσπαθείτε να μασάτε ταυτόχρονα και με τις δύο πλευρές του στόματος ώστε να εξισορροπούνται οι δυνάμεις που ασκούνται πάνω στην οδοντοστοιχία.
• Οι κινήσεις της μάσησης πρέπει να είναι κατά το δυνατόν κατακόρυφες (πάνω-κάτω) ώστε να μην ασκούνται πλευρικές τάσεις στην οδοντοστοιχία. Με τα φυσικά δόντια μασάμε συνήθως με πλευρικές κινήσεις αλλά όταν φοράμε οδοντοστοιχία αυτό μπορεί να την κάνει να φύγει από την θέση της.

Η ομιλία και ιδιαίτερα το χρώμα της φωνής μας είναι διαφορετικά όταν φοράμε μασέλα. Αν είχατε ήδη χάσει αρκετά δόντια πριν αποφασίσετε την τοποθέτηση κινητής τεχνητής οδοντοστοιχίας (μασέλας) θα είχατε προσέξει ότι η φωνή σας είχε αλλάξει και υπήρχε δυσκολία στην προφορά αρκετών φθόγγων. Σε αυτήν την περίπτωση η χρήση τεχνητής οδοντοστοιχίας θα βελτιώσει σημαντικά την δυνατότητα ομιλίας. Θα μπορείτε να μιλάτε πιο εύκολα αλλά βέβαια όχι τόσο άνετα και καθαρά όπως με τα φυσικά δόντια.

Η ομιλία μας εξαρτάται από την σωστή τοποθέτηση των δοντιών, των χειλιών και της γλώσσας. Εκτός της διαφοράς τεχνητών και φυσικών δοντιών, όταν φοράμε μασέλα αλλάζει και η σχετική θέση των χειλιών και της γλώσσας που θα πρέπει να προσαρμοστούν στην ύπαρξη της τεχνητής οδοντοστοιχίας μέσα στο στόμα. Επομένως είναι φυσιολογικό να υπάρχουν κάποιες δυσκολίες στην αρχή στην προφορά κάποιων λέξεων και να απαιτείται κάποια περίοδος εξάσκησης μέχρι να μπορείτε να μιλάτε σωστά. Πρέπει επίσης να είσαστε προετοιμασμένοι ότι η χροιά της φωνής θα είναι αρκετά διαφορετική.

Για να μπορέσετε να συνηθίσετε να μιλάτε σωστά φορώντας μια κινητή τεχνητή οδοντοστοιχία:

• Μιλάτε αργά και χαμηλόφωνα όταν αρχίσετε να φοράτε οδοντοστοιχία.
• Εξασκηθείτε όταν είστε μόνος/η, μιλώντας δυνατότερα και προφέροντας δύσκολες λέξεις. Η εξάσκηση βοηθά το στόμα σας να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες έτσι ώστε η γλώσσα και τα χείλη σας να αποκτήσουν ξανά τον απαραίτητο συντονισμό κινήσεων.
• Όταν γελάτε η χαμογελάτε πλατιά, είναι πιθανόν η μασέλα να μετακινηθεί ελαφρά. Μπορείτε να την επαναφέρετε στην σωστή της θέση διακριτικά, δαγκώνοντας απαλά και καταπίνοντας.
• Αν, μετά τις πρώτες εβδομάδες, συνεχίσετε να δυσκολεύεστε να μιλήσετε καθαρά, επισκεφθείτε τον οδοντίατρο σας για να σας βοηθήσει είτε προσαρμόζοντας την μασέλα είτε δίνοντας σας τις απαραίτητες συμβουλές.

Οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να αρχίσουν να μιλούν κανονικά φορώντας τεχνητή οδοντοστοιχία μέσα σε λίγες ημέρες και τελικά εξοικειώνονται απόλυτα μετά από λίγες εβδομάδες.

Οι κινητές τεχνητές οδοντοστοιχίες άνω γνάθου παραμένουν στην θέση τους πάνω στα ούλα μέσω της δημιουργίας αρνητικής πίεσης (όπως δηλαδή λειτουργεί μια βεντούζα) ενώ αυτές της κάτω γνάθου μέσω της βαρύτητας και της εκατέρωθεν πλευρικής πίεσης από τα μάγουλα. Γενικά οι οδοντοστοιχίες άνω γνάθου σπάνια εμφανίζουν προβλήματα πρόσφυσης αν έχουν κατασκευαστεί σωστά. Αυτές της κάτω γνάθου όμως δεν συγκρατούνται το ίδιο σταθερά και έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να μετακινηθούν από την θέση τους όταν μιλάμε, γελάμε ή τρώμε.

• Προσπαθήστε να ‘εκπαιδεύσετε’ τους μύες του στόματος (κυρίως των παρειών) και την γλώσσα ώστε να τους χρησιμοποιείτε για να σταθεροποιείτε την μασέλα στην θέση της ή και να την επαναφέρετε αν αυτή μετακινηθεί.
• Μην πιέζετε τα μπροστινά δόντια με την γλώσσα σας. Όσο έχουμε τα φυσικά μας δόντια είναι αρκετά συνηθισμένο να ‘ξεκουράζουμε’ την γλώσσα μας ακουμπώντας την στην εσωτερική πλευρά των μπροστινών κάτω δοντιών. Όταν όμως φοράμε τεχνητή οδοντοστοιχία, αυτή η πίεση μπορεί να μετακινήσει την μασέλα από την σωστή της θέση.
• Υπάρχουν στην αγορά στερεωτικές κρέμες για οδοντοστοιχίες που βοηθούν στην συγκράτηση τους. Πάντως αποφύγετε την χρήση τους, τουλάχιστον τους πρώτους μήνες, και προσπαθήστε πρώτα να μάθετε να κρατάτε την μασέλα στην θέση της με τον φυσικό τρόπο.
• Αν δυσκολεύεστε, επισκεφθείτε τον οδοντίατρο σας, μήπως χρειάζεται προσαρμογή (αναγόμωση) η βάση της για να πετύχει καλύτερη εφαρμογή.

Αν και τα υλικά από τα οποία κατασκευάζονται οι κινητές τεχνητές οδοντοστοιχίες είναι πολύ φιλικά στους ανθρώπινους ιστούς, μια μασέλα δεν παύει να είναι ένα ξένο σώμα που είναι σε πολύωρη επαφή με τα ούλα και την γλώσσα σας. Αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα όπως αίσθημα ΄μπουκώματος, τάσης προς έμετο, αυξημένης ροής σάλιου και γενικά δυσφορίας. Επίσης μπορεί να εμφανιστεί ερεθισμός των ούλων και εμφάνιση αφθών. Τα συμπτώματα αυτά είναι συνήθως προσωρινά και σε λίγες ημέρες ή εβδομάδες θα νοιώθετε πολύ πιο άνετα. Για να επιταχύνετε την προσαρμογή σας:

• Μην φοράτε για πάρα πολλές ώρες την οδοντοστοιχία σας. Δίνετε τα απαραίτητα διαλείμματα στους ιστούς του στόματος για να ΄ξεκουράζονται’ και να εξοικειώνονται σταδιακά με την παρουσία της μασέλας.
• Βγάζετε οπωσδήποτε την μασέλα σας κατά την διάρκεια του ύπνου.

Οι τεχνητές οδοντοστοιχίες, ιδίως στις περιπτώσεις που τοποθετούνται για πρώτη φορά σε ένα στόμα, χρειάζονται τον κατάλληλο χρόνο εξοικείωσης. Αυτό παρατηρείται πάντοτε, ανεξάρτητα από το πόσο καλά κατασκευασμένες μπορεί να είναι. Ακολουθώντας τις οδηγίες του οδοντιάτρου σας θα νοιώθετε άνετα μετά από μερικές ημέρες.

Η σωστή κατασκευή της τεχνητής οδοντοστοιχίας αποτελεί βέβαια βασική προϋπόθεση για την γρήγορη προσαρμογή στη χρήση της. Για αυτό η κατασκευή και τοποθέτηση τους πρέπει να γίνεται είτε από γενικό οδοντίατρο με κατάλληλη εμπειρία στις προσθετικές εργασίες είτε από εξειδικευμένο προσθετικό οδοντίατρο (προσθετολόγο).