Άφθες στο Στόμα  •  Αιτίες  •  Τι προκαλεί τις άφθες;

Οι κυριότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες για την ανάπτυξη αφθών είναι:

Τραυματισμοί του βλεννογόνου του στόματος

Οι μικροτραυματισμοί στο στόμα είναι η πιό συχνή αιτία εμφάνισης αφθών. Πιθανές καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν αφθώδη έλκη στο στόμα μετά από ερεθισμό ή λύση της συνέχειας του βλεννογόνου είναι :

• Δάγκωμα των χειλέων, του μάγουλου, ή της γλώσσας
• Αιχμηρά κομμάτια φαγητού
• Ορθοδοντικές συσκευές, σιδεράκια, ή προβληματικές προσθετικές αποκαταστάσεις (γέφυρες, μεταλλικά σφραγίσματα)
• Μυτερά ή στραβά δόντια που πληγώνουν το μάγουλο ή τη γλώσσα
• Οδοντοστοιχίες που δεν εφαρμόζουν σωστά
• Βούρτσισμα με πολύ σκληρή οδοντόβουρτσα

Οι άφθες αυτής της αιτιολογίας θεραπεύονται σχεδόν άμεσα και μόνιμα μόλις εξαλειφθεί η αιτία που τις προκαλεί.

Χημικοί παράγοντες

Ορισμένες ουσίες όπως πχ. η ασπιρίνη ή το αλκοόλ (όταν παραμείνουν σε παρατεταμένη επαφή με το βλεννογόνο του στόματος) μπορεί να ερεθίσουν τον ιστό και να προκαλέσουν μια άφθα. Μιά άλλη χημική ουσία που θεωρείται υπεύθυνη για την εμφάνιση αφθών σε αρκετούς ασθενείς είναι το Sodium Lauryl Sulfate (SLS), ένα συστατικό που υπάρχει σε πολλές από τις οδοντόκρεμες.

Μολύνσεις

Ιογενείς, μικροβιακές λοιμώξεις ή μυκητιάσεις μπορεί να προκαλέσουν στοματικές ελκώσεις και να δημιουργήσουν άφθες στο στόμα.

Διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος

Σε ορισμένες περιπτώσεις με ή χωρίς εμφανή αιτιολογία, οι στοματικές άφθες εκτιμάται ότι προκαλούνται από μια υπεραντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος του σώματος μας μετά από κάποιο ερέθισμα. Καταστάσεις ανοσοκαταστολής όπως μετά απο χημειοθεραπεία ή η προσβολή από τον HIV και η ανάπτυξη AIDS εμφανίζουν σαν παρενέργεια τις στοματικές άφθες.

Συστημικές νόσοι

Μιά από αυτές τις περιπτώσεις εμφανίζεται σε ασθενείς με κοιλιοκάκη (Coeliac disease), μια ασθένεια που προκαλείται από δυσανεξία στη γλουτένη, όπου η κατανάλωση τροφών με γλουτένη μπορεί να προκαλέσει άφθες στο στόμα. Ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα (νόσο του Crohn) επίσης εμφανίζουν συχνά άφθες στη στοματική τους κοιλότητα.

Αλλεργίες

Η αλλεργία σε ορισμένες τροφές ή φάρμακα μπορεί να εκδηλωθεί και με αφθώδη έλκη στο στόμα.

Δίαιτα

Έλλειψη ή προβλήματα μεταβολισμού της βιταμίνης C, βιταμίνης B12, σιδήρου, ή του φολικού οξέος, μπορεί να συμβάλλουν στην δημιουργία αφθών. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με υπερβολική κατανάλωση κιτρικού οξέος ή ασκορβικού οξέος (βιταμίνης C). Τα υποκατάστατα ζάχαρης που υπάρχουν στα light αναψυκτικά, αλλά και ορισμένα φρούτα και λαχανικά με αυξημένη οξύτητα (λεμόνια, πορτοκάλια, φράουλες, μήλα) έχουν αναφερθεί ως αιτία πρόκλησης αφθών.

Γενετικά αίτια

Επιδημιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι ασθενείς που ταλαιπωρούνται τακτικά από άφθες έχουν και άλλα μέλη της οικογένειας τους με παρόμοιο πρόβλημα, γεγονός που υποδηλώνει ότι υπάρχουν και γενετικά αίτια σε κάποιες περιπτώσεις.

Στρές / Άγχος

Ορισμένα άτομα εμφανίζουν άφθες μετά από μιά στρεσογόνο περίοδο ή ένα δυσάρεστο γεγονός (πχ. μετά από θάνατο προσφιλούς προσώπου, φοιτητές σε περίοδο εξετάσεων).

Ορμονικές αλλαγές στις γυναίκες

Οι ορμονικές μεταβολές στις γυναίκες κατά τη διάρκεια του κύκλου τους ή στην εγκυμοσύνη πιθανόν να συνδέονται με τη δημιουργία άφθας. Οι γυναίκες που εμφανίζουν συχνά άφθες στο στόμα είναι διπλάσιες σε ποσοστό από τους άνδρες.

Καρκίνος Στόματος

Οι αρχικές ελκώσεις στα πρώτα στάδια καρκίνων του στόματος μπορεί να προσομοιάζουν με άφθες, με τη διαφορά ότι δεν υποχωρούν μετά από μερικές ημέρες όπως οι κοινές άφθες.

Οι άφθες δεν συνδέονται με τον ιό του έρπη. Τα έλκη που προκαλούνται από τον ιό του έρπητα δεν πρέπει να συγχέονται με τις άφθες. Τα ερπητικά έλκη εμφανίζονται κυρίως έξω από το στόμα (επιχείλιος έρπης) και είναι πολύ μεταδοτικά, ενώ οι άφθες δημιουργούνται στο εσωτερικό του στόματος και δεν μεταδίδονται από άτομο σε άτομο.

Αν μια άφθα παραμένει για διάστημα μεγαλύτερο των 2 εβδομάδων χωρίς να υποχωρεί, επιβάλλεται να επισκεφθείτε τον οδοντίατρο σας ή ένα ειδικό στοματολόγο. Σε ορισμένες περιπτώσεις καρκίνου του στόματος, το αρχικό σύμπτωμα είναι ένα έλκος που μοιάζει με άφθα αλλά δεν επουλώνεται.