Προβλήματα και Παθήσεις της Γλώσσας

Τα πιθανά προβλήματα της γλώσσας μας περιλαμβάνουν:

• Μικροτραυματισμοί. Οι συνηθέστεροι τραυματισμοί οφείλονται σε κοψίματα είτε από κατά λάθος δάγκωμα κατά την μάσηση είτε μετά από μια πτώση ή κτύπημα στο πρόσωπο, και σε κάψιμο της γλώσσας από καυτά φαγητά ή ροφήματα. Καθώς η γλώσσα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο όργανο, αυτοί οι τραυματισμοί μπορεί να είναι αρκετά επώδυνοι και ενοχλητικοί, εμποδίζοντας την σωστή μάσηση και ομιλία μέχρι την επούλωση του τραύματος.
• Στοματίτιδα / Μυκητίαση. Μόλυνση του στόματος από τον μύκητα Candida albicans συνήθως μετά από παρατεταμένη χρήση αντιβιοτικών. Συχνά ξεκινά από την επιφάνεια τις γλώσσας σαν ελαφρά ανυψωμένες λευκές ή λευκοκίτρινες μαλακές πλάκες που αποκολλώνται εύκολα. Αντιμετωπίζεται με χρήση αντιμυκητιασικών φαρμάκων.
• ‘Αφθες. Μικρά, επώδυνα έλκη που εμφανίζονται κατά περιόδους στην επιφάνεια της γλώσσας. Μπορεί να προκαλέσουν έντονο πόνο, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις θεραπεύονται από μόνες τους μέσα σε 7 με 10 ημέρες.
• Καυσαλγία γλώσσας. Αρκετά συνηθισμένο πρόβλημα, χωρίς σαφή αιτιολογία που χαρακτηρίζεται από ενοχλητικό αίσθημα καψίματος στη γλώσσα και αλλοίωση της γεύσης.
• Γλωσσίτιδα. Φλεγμονώδης πάθηση που χαρακτηρίζεται από μερική απώλεια ή συρρίκνωση των τριχοειδών θηλών που καλύπτουν την επιφάνεια της γλώσσας. Στις περιοχές που έχουν χαθεί οι τριχοειδές θηλές η γλώσσα φαίνεται πιο κόκκινη και λεία. Μπορεί να εμφανιστεί με διάφορες μορφές όπως η ατροφική γλωσσίτιδα, η ρομβοειδής γλωσσίτιδα και η γεωγραφική γλώσσα.
• Γεωγραφική γλώσσα. Σε αυτήν την μορφή γλωσσίτιδας, γνωστή και σαν καλοήθης μεταναστευτική γλωσσίτιδα, οι τριχοειδείς θηλές χάνονται σε διάφορα σημεία της γλώσσας με ακανόνιστο σχήμα σαν νησίδες κόκκινου χρώματος με λευκό περίγραμμα, που δίνουν στη γλώσσα την εικόνα χάρτη με νησιά.
• Μαύρη Τριχωτή Γλώσσα. Η μαύρη τριχωτή γλώσσα, παρά το σχετικά τρομακτικό όνομα και εμφάνιση της, είναι μια κατάσταση ακίνδυνη για την υγεία μας. Η γλώσσα γίνεται άγρια, μαύρη ή καφέ και μοιάζει σαν να έχει βγάλει τρίχες. Σε αντίθεση με την γλωσσίτιδα, χαρακτηρίζεται από επιμήκυνση και πάχυνση των τριχοειδών θηλών της γλώσσας.
• Άσπρη Γλώσσα. Η άσπρη γλώσσα είναι μια κατάσταση που εκδηλώνεται είτε σαν μια λευκή ομοιόμορφη επικάλυψη στην μεγαλύτερη επιφάνεια της γλώσσας είτε σαν εντοπισμένες λευκές περιοχές σε ορισμένα μόνο σημεία. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι αποτέλεσμα απλής συσσώρευσης μικροβιακής πλάκας αλλά μπορεί να οφείλεται και σε στοματίτιδα (μυκητίαση στόματος), λευκοπλακία, ομαλό λειχήνα στόματος κ.α. Ορισμένες φορές εκδηλώνεται επίσης και σαν άσπρη γλώσσα με κόκκινα στίγματα ή κηλίδες.
• Λευκοπλακία. Στην γλώσσα η λευκοπλακία εκδηλώνεται με λευκές κηλίδες ή πλάκες στο βλεννογόνο κάτω από τη γλώσσα, που δεν απομακρύνονται με απόξεση. Η λευκοπλακία πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν πιθανή προκαρκινική βλάβη, καθώς περίπου στο 5% των περιπτώσεων εξελίσσεται σε καρκίνο του στόματος. Συνδέεται με χρόνιο συχνό ερεθισμό του βλεννογόννου πχ. από μια κακοφτιαγμένη τεχνητή οδοντοστοιχία.
• Καρκίνος της γλώσσας. Εμφανίζεται αρχικά σαν ένα εξόγκωμα ή έλκος που δεν υποχωρεί αλλά συνεχώς διογκώνεται και επεκτείνεται. Συχνότερα εμφανίζεται σε άτομα που καπνίζουν πολύ ή καταναλώνουν πολύ αλκοόλ και αποτελεί τη συνηθέστερη μορφή καρκίνου του στόματος.
• Ομαλός λειχήνας στόματος. Φλεγμονώδης πάθηση του στόματος που μπορεί να επηρεάσει και την γλώσσα. Συνήθως εμφανίζεται σαν λευκές περιοχές με υπερυψωμένες γραμμώσεις που διακλαδίζονται και μοιάζουν με δαντέλα ή ιστό αράχνης. Μπορεί να προκαλέσει ξηροστομία και αλλοίωση της γεύσης.
• Μακρογλωσσία. Η γλώσσα είναι υπερβολικά μεγάλη σε σχέση με το μέγεθος του στόματος. Σαν αποτέλεσμα, για να χωρέσει στο στόμα, πιέζεται πάνω στα δόντια με αποτέλεσμα να εμφανίζονται αυλακώσεις κυρίως στο περίγραμμα της γλώσσας στα σημεία επαφής με τα δόντια. Μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στην ομιλία ή και στην αναπνοή και υπάρχει αυξημένη πιθανότητα τραυματισμών. Συχνά συνδέεται με γενετικές διαταραχές όπως το σύνδρομο Down, η ακρομεγαλία, η αμυλοείδωση κ.α.
• Πρήξιμο της γλώσσας. Συνήθως οφείλεται σε αλλεργικές αντιδράσεις σε φάρμακα, οδοντόκρεμες ή και τροφές. Εμφανίζεται σαν παρενέργεια σε ορισμένα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση και σε μερικά μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη παυσίπονα. Αν το πρήξιμο είναι έντονο απαιτείται άμεση ιατρική βοήθεια γιατί μπορεί να προκληθεί απόφραξη της αναπνευστικής οδού.
• Μούδιασμα της γλώσσας. Το μούδιασμα της γλώσσας, αναφερόμενο και σαν υπαισθησία ή παραισθησία της γλώσσας, είναι μια αρκετά ενοχλητική κατάσταση, ευτυχώς σπάνια, όταν η γλώσσα εμφανίζει μειωμένη ή και πλήρη απώλεια της αίσθησης γεύσης, πίεσης, αφής. Μπορεί να συνοδεύεται από ‘μυρμήγκιασμα’ ή από μια αίσθηση σαν να υπάρχουν ‘καρφίτσες’ στη γλώσσα. Συνήθως οφείλεται σε τραυματισμό των νεύρων ή σε άλλες νευρολογικές διαταραχές.
• Αγκυλογλωσσία. Εμφανίζεται όταν ο χαλινός της γλώσσας, ο λεπτός ιστός που την συγκρατεί στη βάση του στόματος, είναι πολύ βραχύς περιορίζοντας την δυνατότητα κίνησης της στο στόμα και προκαλώντας πρόβλημα στην μάσηση, κατάποση και ομιλία. Αντιμετωπίζεται με μερική εκτομή του χαλινού μέχρι την φυσιολογική θέση του.
• Δυσκολία κίνησης. Τραυματισμοί ή άλλες βλάβες των νεύρων του προσώπου που ελέγχουν τους μύες της γλώσσας μπορεί να προκαλέσουν δυσκολίες στην κίνηση της στο στόμα. Μπορεί να οδηγήσει σε αδυναμία σωστής κατάποσης και ομιλίας.
• Δυσγευσία. Προβλήματα στην σωστή αντίληψη της γεύσης όπως είναι η αίσθηση πικρής μεταλλικής γεύσης μπορούν να οφείλονται είτε σε προβλήματα της ίδιας της γλώσσας (πχ. βλάβη των νεύρων) είτε σε προβλήματα υγείας του στόματος όπως η ουλίτιδα ή σε έλλειψη κάποιων βιταμινών.
• Πόνος στην γλώσσα. Αρκετά από τα προβλήματα που αναφέρθηκαν ανωτέρω μπορεί να προκαλέσουν πόνο στη γλώσσα με πιο συνήθεις αιτίες τους μικροτραυματισμούς, την γλωσσίτιδα, την καυσαλγία και τις άφθες.

Αν και τα περισσότερα προβλήματα της γλώσσας δεν αποτελούν κίνδυνο για την υγεία μας, σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδίως σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, μπορεί να πρόκειται για προκαρκινικές βλάβες. Καθώς η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμη για την δυνατότητα αντιμετώπισης τυχόν καρκίνου της γλώσσας, αν αντιληφθείτε οποιαδήποτε αλλαγή στην εμφάνιση ή υφή της γλώσσας σας που διαρκεί αρκετές ημέρες, συστήνεται να επισκεφθείτε τον γιατρό ή τον οδοντίατρο σας.