Τί είναι η Μαύρη Τριχωτή Γλώσσα;

Η τυπική κλινική εικόνα είναι άγρια, μαύρη ή καφέ γλώσσα που μοιάζει σαν να έχει βγάλει τρίχες στο μεσαίο και πίσω τμήμα της. Συνήθως δεν υπάρχουν άλλα συμπτώματα εκτός της πιθανής κακοσμίας λόγω των ‘παγιδευμένων’ μικροβίων και υπολειμμάτων τροφών.

Πάντως σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν αναφερθεί επίσης μυρμήγκιασμα στο πίσω μέρος του ουρανίσκου, μεταλλική γεύση στο στόμα, καυσαλγία της γλώσσας, ναυτία. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να εκδηλώνεται τάση προς έμετο λόγω της διέγερσης του λαιμού από τις υπερυψωμένες τριχοειδείς θηλές της γλώσσας.

Πρέπει να διευκρινιστεί ότι η προσωρινή δυσχρωμία της γλώσσας από τροφές ή ποτά με έντονες χρωστικές δεν έχει σχέση με την τριχωτή γλώσσα.

Η επιφάνεια της γλώσσας μας καλύπτεται από πολυάριθμες τριχοειδείς προεξοχές (θηλές). Η τριχωτή γλώσσα είναι αποτέλεσμα της επιμήκυνσης και διόγκωσης αυτών των θηλών με παράλληλη επιβράδυνση του φυσιολογικού ρυθμού απόπτωσης του κυττάρων του επιθηλίου στην ραχιαία επιφάνειας της γλώσσας. Σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να μεγαλώσουν έως και 15 φορές παραπάνω από το κανονικό μήκος τους (από 1mm σε έως 15mm).

Στη συνέχεια, η συσσώρευση χρωστικών από τροφές ή από το κάπνισμα καθώς και χρωμογόνων μικροβίων μεταξύ των τριχοειδών προεκβολών δημιουργεί την εικόνα της μαύρης γλώσσας. Το μαύρο είναι το πιο συνηθισμένο χρώμα αλλά η γλώσσα μπορεί να γίνει και καφέ, κίτρινη ή και πράσινη.

Αν και η ακριβής αιτιολογία που ενεργοποιεί αυτή τη διαδικασία δεν είναι γνωστή, σαν προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση της μαύρης τριχωτής γλώσσας θεωρούνται:

• Υπερβολικό κάπνισμα
• Κακή στοματική υγιεινή
• Αντιβιοτικά ή άλλα φάρμακα, ιδίως αυτά που περιέχουν βισμούθιο
• Αντισηπτικά στοματικά διαλύματα που περιέχουν οξειδωτικούς παράγοντες πχ. υπεροξείδιο ή μενθόλη
• Κατάχρηση αλκοόλ, καφέ ή τσαγιού
• Μειωμένη σιελόρροια ή αφυδάτωση
• Αναπνοή από το στόμα
• Δίαιτα μόνο με μαλακές τροφές

Μερικές φορές η μαύρη γλώσσα εμφανίζεται παράλληλα με μυκητίαση στο στόμα χωρίς όμως να έχει διαπιστωθεί ποια κατάσταση προκαλεί την άλλη.

Η μαύρη τριχωτή γλώσσα εμφανίζεται σε ποσοστό 0,5% των ενηλίκων, συχνότερα στους άνδρες, και σε άτομα με HIV. Η συχνότητα εκδήλωσης αυξάνεται με την ηλικία. Εκτός του αισθητικού προβλήματος από την ‘περίεργη’ εμφάνιση της γλώσσας, η μαύρη τριχωτή γλώσσα είναι μια ακίνδυνη βλάβη και δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο.

Σε αρκετές περιπτώσεις τα συμπτώματα της μαύρης τριχωτής γλώσσας υποχωρούν από μόνα τους μετά από μερικές ημέρες μόνο με καλή στοματική υγιεινή. Ακολουθούν ορισμένες συμβουλές για να επιταχύνετε την αντιμετώπιση της:

• Βουρτσίζετε και την γλώσσα σας μαζί με τα δόντια σας με μια μαλακή οδοντόβουρτσα για να απομακρύνετε τη μικροβιακή πλάκα, τα υπολείμματα τροφών και τα νεκρά επιθηλιακά κύτταρα.
• Στο φαρμακείο θα βρείτε ειδικά ξέστρα για τον βαθύτερο καθαρισμό της γλώσσας.
• Μην τρώτε μόνο μαλακές τροφές. Οι σκληρές τροφές (πχ. τροφές με πολλές ίνες όπως φρούτα, λαχανικά, δημητριακά) λειτουργούν όπως το ξέστρο αυξάνοντας την τριβή της γλώσσας και βοηθώντας την απομάκρυνση των επιφανειακών κυττάρων των θηλών της γλώσσας κρατώντας υπό έλεγχο το μέγεθος τους.
• Σταματήστε το κάπνισμα και μειώστε την κατανάλωση ποτών και τροφών με έντονες χρωστικές.
• Αν συνυπάρχει και μυκητίαση του στόματος (στοματίτιδα), ο οδοντίατρος θα συστήσει κάποιο αντιμυκητιασικό σκεύασμα.
• Σε επίμονα περιστατικά ο οδοντίατρος ή ο στοματολόγος μπορεί να συστήσει κάποιο σκεύασμα τοπικής εφαρμογής (συνήθως με tretinoin), ενώ σε ακραίες περιπτώσεις ίσως χρειαστεί ο στοματολόγος να δράσει επεμβατικά μειώνοντας το μέγεθος των τριχοειδών προεκβολών με τη χρήση laser.

Η πρόληψη της μαύρης τριχωτής γλώσσας βασίζεται στον κατά το δυνατόν έλεγχο των αιτιολογικών παραγόντων που αναφέρθηκαν ανωτέρω.

Αν και τα περισσότερα προβλήματα της γλώσσας δεν αποτελούν κίνδυνο για την υγεία μας, σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδίως σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, μπορεί να πρόκειται για προκαρκινικές βλάβες. Καθώς η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμη για την δυνατότητα αντιμετώπισης τυχόν καρκίνου της γλώσσας, αν αντιληφθείτε οποιαδήποτε αλλαγή στην εμφάνιση ή υφή της γλώσσας σας που διαρκεί αρκετές ημέρες, συστήνεται να επισκεφθείτε τον γιατρό ή τον οδοντίατρο σας.