Τί είναι η Δυσγευσία;

Η αίσθηση της γεύσης δημιουργείται από χιλιάδες μικρά αισθητήρια όργανα γεύσης, τούς ‘γευστικούς κάλυκες’ που υπάρχουν κυρίως στην επάνω επιφάνεια της γλώσσας. Υπάρχουν 4 ομάδες γευστικών καλύκων, από μία διαφορετική για να αντιλαμβανόμαστε το αλμυρό, γλυκό, πικρό και ξινό. Κάθε ένας από τους γευστικούς κάλυκες έχει μια νευρική απόληξη που επικοινωνεί με το νευρικό σύστημα για να μεταφέρει τα νευρικά ερεθίσματα στον εγκέφαλο και να δημιουργείται το αίσθημα της γεύσης.

Η πικρή γεύση μπορεί να δημιουργείται είτε από ένα πραγματικό ερέθισμα πικρού από κάποια ουσία που υπάρχει στο στόμα μας, είτε από αλλοίωση του νευρικού σήματος προς τον εγκέφαλο που δημιουργεί την αίσθηση του πικρού χωρίς να υπάρχει πραγματικά κάτι πικρό στο στόμα.

Το αίσθημα της πικρής μεταλλική γεύσης μπορεί να οφείλεται σε:

• Αίμα στο στόμα. Το αίμα περιέχει φεριτίνη η οποία αποτελείται και από ιόντα σιδήρου. Όταν λοιπόν υπάρχει αίμα στο στόμα μας, η φεριτίνη που περιέχει αρχίζει να αποδομείται από το σάλιο απελευθερώνοντας ιόντα σιδήρου στο στόμα. Αυτά τα μεταλλικά ιόντα γίνονται αντιληπτά από τους γευστικούς κάλυκες που συνδέονται με την αίσθηση του πικρού, δημιουργώντας αυτήν την δυσάρεστη πικρή μεταλλική γεύση στο στόμα.
  • Τραύμα. Το αίμα στο στόμα μπορεί να οφείλεται σε κάποιο τραύμα στο στόμα πχ. δάγκωμα της γλώσσας οπότε το πρόβλημα είναι προσωρινό μέχρι την επούλωση της πληγής.
  • Ουλίτιδα / Περιοδοντίτιδα. Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως το αίμα προέρχεται από αιμορραγία των ούλων λόγω ουλίτιδας ή περιοδοντίτιδας. Η κακή στοματική υγιεινή προκαλεί την ανάπτυξη της μικροβιακής πλάκας και την μόλυνση των ούλων, που ερεθίζονται, πρήζονται και αρχίζουν να αιμορραγούν.
  • Άλλες παθήσεις. Σπανιότερα, το αίμα στο στόμα οφείλεται σε άλλες παθολογικές καταστάσεις που δεν σχετίζονται με την στοματική υγεία.
• Εγκυμοσύνη. Η αίσθηση μεταλλικής γεύσης στο στόμα θεωρείται σαν ένα από τα πρώτα συμπτώματα της εγκυμοσύνης και το αντιμετωπίζουν συχνά οι έγκυες γυναίκες κατά τους πρώτους μήνες της κύησης. Πιθανότατα προκαλείται από τις ορμονικές αλλαγές και την επίδραση τους στην χημεία του σώματος της εγκύου.
• Φάρμακα. Η πικρή γεύση μπορεί να είναι παρενέργεια κάποιων φαρμακευτικών ουσιών, όπως ορισμένα αντιβιοτικά ή φάρμακα για την αρτηριακή πίεση, το γλαύκωμα και την οστεοπόρωση, αντιϊσταμινικά, αντικαταθλιπτικά κ.α.
• Παθήσεις όπως διαβήτης, καρκίνος, γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση, Parkinson.
• Τοξική δηλητηρίαση από μόλυβδο ή υδράργυρο.
• Χημειοθεραπεία και ακτινοβολίες.
• Κάπνισμα.
• Αφυδάτωση, μειωμένη ροή σάλιου, παθήσεις των σιελογόνων αδένων.
• Σφραγίσματα από αμάλγαμα. Παλιά σφραγίσματα από αμάλγαμα (μαύρα σφραγίσματα) μπορεί να απελευθερώνουν πολύ μικρές ποσότητες ιόντων υδραργύρου που μπορεί όμως να ενεργοποιήσουν τους γευστικούς κάλυκες δημιουργώντας μεταλλική γεύση.
• Έλλειψη βιταμινών όπως η Β12, αλλά και αντίθετα η λήψη συμπληρωμάτων βιταμινών μπορεί να προκαλέσει μεταλλική γεύση.
• Μειωμένη αίσθηση οσμής. Καταστάσεις που προκαλούν μείωση της αίσθησης της οσμής όπως κρύωμα, αλλεργίες ή ιγμορίτιδα μπορεί να προκαλέσουν και αλλοίωση της γεύσης.
• Έντονος βήχας. Ο έντονος και επίμονος βήχας μπορεί να έχει σαν επακόλουθο πικρή ή μεταλλική γεύση, συνήθως λόγω μικροτραυματισμών στην περιοχή του λαιμού.
• Προβλήματα του ΚΝΣ. Διαταραχές ή βλάβες του κεντρικού νευρικού συστήματος, όπως εγκεφαλικά επεισόδια, άνοια, όγκοι στον εγκέφαλο, συχνά προκαλούν αλλοιωμένη αντίληψη της γεύσης δημιουργώντας την αίσθηση του πικρού ή μεταλλικού χωρίς να υπάρχει πραγματικό ερέθισμα στο στόμα.

Η αντιμετώπιση της πικρής μεταλλικής γεύσης γίνεται κατά περίπτωση και συνίσταται στην αντιμετώπιση της αιτίας που την προκαλεί, αν αυτό είναι δυνατόν.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, όπου η μεταλλική γεύση οφείλεται στο μάτωμα των ούλων λόγω ουλίτιδας, και μόνον η βελτίωση της καθημερινής στοματικής υγιεινής μπορεί να είναι αρκετή για να απαλλαγούμε από την δυσάρεστη αίσθηση. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις περιοδοντίτιδας μπορεί να χρειαστεί θεραπεία από οδοντίατρο ή ειδικό περιοδοντολόγο.

Αναλόγως της αιτιολογίας μπορεί να χρειαστεί προσαρμογή της δίαιτας, λήψη βιταμινών, αλλαγή φαρμακευτικής αγωγής, διακοπή καπνίσματος κ.α.

Όταν η μεταλλική γεύση οφείλεται σε μια παροδική κατάσταση πχ. κρύωμα ή εγκυμοσύνη, απλά χρειάζεται υπομονή και δεν απαιτείται κάποια ενέργεια.

Αν όμως η μεταλλική γεύση οφείλεται σε μια μόνιμη βλάβη ή ανίατη ασθένεια, δεν υπάρχει δυνατότητα αποτελεσματικής αντιμετώπισης. Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή γιατί το άτομο δεν στερείται απλώς τη δυνατότητα να απολαύσει ένα νόστιμο φαγητό, αλλά χάνει μόνιμα την δυνατότητα να αντιληφθεί και αν κάποιο φαγητό είναι χαλασμένο και ακατάλληλο, με αποτέλεσμα να υπάρχει αυξημένος κίνδυνος δηλητηρίασης. Επίσης η μόνιμη άσχημη γεύση στο στόμα μπορεί να προκαλέσει απώλεια όρεξης και να οδηγήσει σε κακή διατροφή και απώλεια βάρους.

Αν έχετε πρόβλημα πικρής ή μεταλλικής γεύσης στο στόμα που διαρκεί περισσότερο από μια εβδομάδα, επισκεφθείτε τον γιατρό σας, έναν οδοντίατρο ή έναν ΩΡΛ για να μπορέσει να εντοπίσει την αιτία του προβλήματος.