Κακοσμία Στόματος • 'Ασχημη αναπνοή • Αιτίες

Η έντονα άσχημη αναπνοή του πάσχοντος γίνεται αντιληπτή απο τα άτομα που συναναστρέφεται στο επαγγελματικό και κοινωνικό περιβάλλον του ή στις διαπροσωπικές του σχέσεις, τα οποία δημιουργούν μια αρνητική εικόνα και μπορεί να αρχίσουν να τον αποφεύγουν. Δυστυχώς σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί ο ίδιος ο πάσχων να μην αντιλαμβάνεται το πρόβλημα και να μην μπορεί να εξηγήσει την περίεργη συμπεριφορά των άλλων.

Το πρόβλημα της κακοσμίας του στόματος, αν αυτό δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχολογία και την ψυχική υγεία του ατόμου. Μειώνεται η αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση του, νοιώθει ανασφάλεια, ντροπή και αρχίζει και ο ίδιος να αποφεύγει τις πολλές κοινωνικές επαφές.

Η διερεύνηση και η αντιμετώπιση της χρόνιας κακοσμίας του στόματος είναι αναγκαία όχι μόνον λόγω των κοινωνικών και ψυχολογικών επιπτώσεων της, αλλά και γιατί μπορεί να οφείλεται σε κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας που πιθανόν να μην έχει ακόμη διαγνωστεί, είτε είναι ένα οδοντιατρικό πρόβλημα όπως μια περιοδοντίτιδα είτε μια συστημική πάθηση όπως μια νεφρική ανεπάρκεια.

Η κακοσμία του στόματος είναι ένα αρκετά συχνό πρόβλημα. Σύμφωνα με σχετικές έρευνες το ποσοστό του πληθυσμού που αντιμετωπίζει πρόβλημα δυσάρεστης αναπνοής κυμαίνεται απο 5 έως 50%. Η μεγάλη απόκλιση των μετρήσεων οφείλεται και στα υποκειμενικά κριτήρια που καθορίζουν την κακοσμία.

Πολλά από τα άτομα που έχουν πρόβλημα κακοσμίας στόματος, δεν το αντιλαμβάνονται μόνα τους αλλά μόνον όταν τους το πεί κάποιος από τον στενό περίγυρο τους. Αυτό συμβαίνει γιατί η δυσάρεστη αναπνοή εξελίσσεται σταδιακά και το άτομο συνηθίζει την μυρωδιά του στόματος του θεωρώντας την φυσιολογική. Δυστυχώς όμως δεν είναι και εύκολο για κάποιον που δεν ανήκει στον πολύ στενό κύκλο ενός ατόμου να του πεί ότι μυρίζει το στόμα του.

Στη συνέχεια αναφέρονται κάποιες ενδείξεις που θα σας βοηθήσουν να αντιληφθείτε αν έχετε πρόβλημα άσχημης αναπνοής :

• Παρατηρείτε ότι όταν μιλάτε οι συνομιλητές σας προσπαθούν να μείνουν σε απόσταση ή κάνουν ένα βήμα πίσω όταν κινηθείτε προς το μέρος τους.
• Τοποθετείστε τα χέρια σας μπροστά στο στόμα και τη μύτη σας και εκπνεύστε από το στόμα ώστε να κατευθυνθεί ο αέρας προς τη μύτη σας και τους αισθητήρες της όσφρησης.
• Γλείψτε το πάνω μέρος του καρπού σας, αφείστε το να στεγνώσει για 1-2 λεπτά και μυρίστε το.
• Ζητείστε από ένα συγγενή ή φίλο να σας απαντήσει ειλικρινά άν μυρίζει άσχημα η αναπνοή σας.
• Ρωτείστε τον οδοντίατρο σας

Αυτό που προκαλεί την αίσθηση της άσχημης αναπνοής είναι συνήθως η αυξημένη συγκέντρωση πτητικών θειούχων ενώσεων (θειόλες) στον εκπνεόμενο αέρα. Οι θειούχες ενώσεις όπως το υδρόθειο (H₂S), η μεθυλομερκαπτάνη και το διμεθυλοσουλφίδιο είναι εξαιρετικά δύσοσμες μυρίζοντας σαν χαλασμένο αυγό.

Οι δύσοσμες θειούχες ενώσεις που προκαλούν την κακοσμία στόματος παράγονται από τον μεταβολισμό των πρωτεινών είτε από τα βακτήρια της μικροβιακής πλάκας στη στοματική κοιλότητα είτε εξωστοματικά από το ίδιο μας το σώμα στην περίπτωση ορισμένων συστημικών παθήσεων.

Στο 90% των περιπτώσεων η κακοσμία του στόματος προέρχεται από την στοματική κοιλότητα κυρίως λόγω ελλιπούς στοματικής υγιεινής, χαλασμένων δοντιών, ουλίτιδας κ.α. Η διάσπαση των πρωτεινών που υπάρχουν στα κατάλοιπα των τροφών που μένουν στο στόμα από τα μικρόβια της οδοντικής πλάκας δημιουργεί δύσοσμες θειούχες ενώσεις όπως το υδρόθειο.

Στις υπόλοιπες περιπτώσεις οφείλεται σε θειούχες ενώσεις που παράγονται από όργανα του σώματος μας (πχ. νεφρά, ήπαρ) λόγω ορισμένων συστηματικών παθήσεων. Οι δύσοσμες αυτές πτητικές ουσίες αφού εισέλθουν στην κυκλοφορία απελευθερώνονται στους πνεύμονες και εξέρχονται του σώματος με την εκπνοή δίνοντας τη δυσάρεστη οσμή. Μερικές παθήσεις προκαλούν ιδιαίτερα χαρακτηριστική οσμή της αναπνοής, γεγονός που μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση της αιτίας της κακοσμίας του στόματος.

Οι κυριότερες αιτίες της άσχημης αναπνοής είναι:

Διατροφή

Ορισμένες τροφές όπως το σκόρδο, τα κρεμμύδια και ορισμένα μπαχαρικά περιέχουν θειούχες ενώσεις που περνούν από το στομάχι στην κυκλοφορία τού αίματος και τελικά στην αναπνοή μας. Γενικά, τροφές με έντονες οσμές και οινοπνευματώδη ποτά είναι φυσιολογικό να επηρεάζουν την αναπνοή μας, μερικές φορές μέχρι και για μια – δυο μέρες. Πάντως, σε αυτές τις περιπτώσεις αναφερόμαστε μόνο σε περιστασιακή κακοσμία που δεν αποτελεί ιδιαίτερο πρόβλημα. Χρόνια κακοσμία παρατηρείται όταν ο ασθενής έχει μια μόνιμη διατροφική συνήθεια, πχ. η καθημερινή κατανάλωση σκελίδων σκόρδου κάθε πρωί για την προστασία της καρδιάς.

Κακή Στοματική Υγιεινή

Η πλημελλής στοματική υγιεινή είναι η πιό συχνή αιτία για τη κακοσμια στοματος. Το ελλιπές βούρτσισμα των δοντιών και η μή χρήση οδοντικού νήματος επιτρέπει στα υπολείμματα των τροφών και στην οδοντκή πλάκα να παραμείνουν ανάμεσα και πάνω στα δόντια. Τα μικρόβια της πλάκας μεταβολίζουν τις πρωτείνες των τροφών παράγοντας δύσοσμες θειούχες ενώσεις. Παράλληλα τα υπολείμματα των τροφών που έχουν μείνει στο στόμα αρχίζουν να αποσυντίθενται επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο την μυρωδιά της αναπνοής.

Προβλήματα δοντιών και ούλων

Προβλήματα των δοντιών όπως χαλασμένα δόντια από τερηδόνα, η ουλίτιδα, ή ένα απόστημα είναι συχνά αιτίες άσχημης αναπνοής. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις όπως σε χρόνια περιοδοντίτιδα ή σε τερηδονισμούς απονευρωμένων δοντιών, η κακοσμία του στόματος μπορεί να είναι και το πρώτο σύμπτωμα που θα πρέπει να οδηγήσει τον ασθενή στον οδοντίατρο. Η περιοδοντίτιδα πάντα συνοδεύεται και από δυσάρεστη αναπνοή, καθώς ευνοεί την ανάπτυξη των αρνητικών κατά Gram βακτηρίων που παράγουν πολύ υψηλότερα επίπεδα θειούχων ενώσεων από τα μικρόβια που φυσιολογικά βρίσκονται στο ανθρώπινο στόμα.

Ξηροστομία

Το σάλιο είναι απαραίτητο για την ύγρανση και τον συνεχή καθαρισμό του στόματος. Σε περίπτωση ξηροστομίας, δηλαδή μειωμένης παραγωγής σάλιου, τα υπολείμματα των τροφών καθώς και τα νεκρά κύτταρα της γλώσσας και των βλεννογόνων του στόματος δεν απομακρύνονται αλλά παραμένουν στο στόμα και αποσυντίθενται δημιουργώντας άσχημη οσμή. Η μειωμένη ροή σάλιου κατά τον ύπνο είναι επίσης η κύρια αιτία της εμφάνισης της πρωινής κακοσμίας του στόματος.

Τεχνητές Οδοντοστοιχίες

Οι τεχνητές οδοντοστοιχίες όταν δεν καθαρίζονται τακτικά ή ακόμη εάν δεν εφαρμόζουν σωστά μπορούν να συγκρατούν υπολείμματα τροφών και να γίνονται εστίες μικροβίων που δημιουργούν άσχημες οσμές.

Γενικές παθήσεις

Αρκετές άλλες παθήσεις μή εντοπισμένες στο στόμα αλλά σε άλλα όργανα του σώματος μπορεί επίσης να προκαλέσουν συμπτώματα δυσάρεστης αναπνοής, όπως:

• Διαβητική κετοξέωση (φρουτώδης οσμή σάπιου μήλου)
• Μεταβολικές παθήσεις
• Νόσοι του γαστρεντερικού (γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση, γαστρικό έλκος)
• Παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος (πχ. βρογχίτιδα, απόστημα)
• Νεφρική ανεπάρκεια (οσμή ούρων)
• Ηπατική ανεπάρκεια (οσμή ψαριού)
• Ιγμορίτιδα , αμυγδαλίτιδα, λοιμώδης μονοπυρήνωση

Η κακοσμία στόματος που δεν προέρχεται από το στόμα αλλά οφείλεται σε συστηματικές μεταβολικές παθήσεις ονομάζεται ‘χαλίτωση’.

Κάπνισμα

Το κάπνισμα είναι μια κοινή αιτία δυσάρεστης αναπνοής. Εκτός από την άμεση επιβάρυνση της οσμής της αναπνοής λόγω της μυρωδιάς του καπνού, το κάπνισμα στεγνώνει το στόμα προκαλώντας ξηροστομία και κακοσμία στόματος. Παράλληλα το κάπνισμα συνδέεται και με την πρόκληση ουλίτιδας, ενός ακόμη επιβαρυντικού παράγοντα για δημιουργία δυσάρεστης αναπνοής.

Δίαιτες και νηστείες

Άτομα που νηστεύουν ή κάνουν αυστηρή και υπερβολική δίαιτα εμφανίζουν συχνά πρόβλημα κακοσμίας στόματος, και πιό συγκεκριμένα η αναπνοή τους έχει μια φρουτώδη οσμή σάπιου μήλου. Αυτή προκαλείται λόγω της αναγκαστικής αλλαγής του μεταβολισμού που οδηγεί σε κετοξέωση παράγοντας κετόνη. Τα συμπτώματα είναι εντονότερα σε χημικές δίαιτες πλούσιες σε πρωτείνες.