Προβλήματα από Παιδικά Δόντια που Δεν Πέφτουν

Τα πρώτα παιδικά δόντια πέφτουν φυσιολογικά ανάμεσα στην ηλικία των 6 με 12 ετών (για λεπτομέρειες δείτε το χρονοδιάγραμμα απόπτωσης νεογιλών). Υπάρχουν αρκετές αιτίες που κάποιο πρώτο παιδικό δόντι αργεί να πέσει:

• Άν η γνάθος δεν έχει αναπτυχθεί αρκετά, τα μόνιμα δόντια που αναπτύσσονται μέσα στη γνάθο μπορεί να μην έχουν αρκετό χώρο και να αρχίσουν να πιέζονται μεταξύ τους (συνωστισμός). Η πλευρική πίεση που ασκούν το ένα στο άλλο εμποδίζει την κίνηση τους προς τα πάνω. Σαν αποτέλεσμα δεν προχωρά η αποδόμηση της ρίζας του νεογιλού και φυσικά αυτό δεν πέφτει.
• Παρόμοιο πρόβλημα συνωστισμού δημιουργείται και σε περίπτωση παρουσίας υπεράριθμων μόνιμων δοντιών.
• Σε κάποιες σπάνιες περιπτώσεις η ρίζα του νεογιλού δοντιού συνοστεώνεται με το οστό της γνάθου κρατώντας το σταθερό στη θέση του (αγκύλωση). Το μόνιμο δόντι μένει παγιδευμένο από κάτω του και δεν θα μπορέσει να ανατείλει αν δεν αφαιρεθεί χειρουργικά από τον οδοντίατρο το νεογιλό.
• Το μόνιμο δόντι μπορεί να μην έχει ακόμη αναπτυχθεί ικανοποιητικά και να μην είναι ακόμη έτοιμο να ανατείλει. Παρότι αυτό συνήθως προκαλεί μια απλή καθυστέρηση, σε μερικές περιπτώσεις το μόνιμο δόντι ποτέ δεν καταφέρνει να αναπτυχθεί. Αν συμβεί αυτό, η μόνη λύση είναι η προσπάθεια διατήρησης και συντήρησης του υπάρχοντος παιδικού δοντιού.
• Το μόνιμο δόντι μπορεί να λείπει τελείως, οπότε και πάλι η λύση είναι η διατήρηση του νεογιλού.
• Η κακή διατροφή και ανεπάρκεια βιταμινών έχει συνδεθεί στατιστικά με καθυστερημένη απόπτωση των νεογιλών.
• Η καθυστερημένη ανατολή των μόνιμων δοντιών (και κατά συνέπεια και η απόπτωση των νεογιλών) μπορεί να οφείλεται και σε συστημικές παθήσεις όπως ο υποθυρεοειδισμός και η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης.

Άν υποπτευθεί κάποιο πιθανό πρόβλημα, ο οδοντίατρος θα πάρει μια ακτινογραφία για να ελέγξει το βαθμό ανάπτυξης και τη θέση των μονίμων δοντιών μέσα στις γνάθους, ώστε να διαπιστώσει αν πράγματι υπάρχει κάποια επιπλοκή ή απλά πρόκειται για μια φυσιολογική καθυστέρηση.

Τα πιό συχνά προβλήματα που εμφανίζονται όταν ένα νεογιλό δόντι αργήσει υπερβολικά να πέσει είναι οι ορθοδοντικές ανωμαλίες (στραβά δόντια ή επικαλυπτόμενα δόντια σε διπλή σειρά). Οι καταστάσεις αυτές συνήθως απαιτούν εκτεταμένη ορθοδοντική θεραπεία, και μερικές φορές είναι αναγκαία και η εξαγωγή ενός ή περισσότερων μονίμων δοντιών.

Δόντια σε διπλή σειρά

Το πρόβλημα αυτό εμφανίζεται αρκετά συχνά. Σε περίπου 10% των παιδιών τουλάχιστον ένα μόνιμο δόντι θα ανατείλει πίσω από ένα νεογιλό πριν αυτό αποπέσει. Τα δύο δόντια επικαλύπτονται μερικώς ή ολικώς δίνοντας την αίσθηση διπλής σειράς δοντιών. Η κατάσταση είναι συχνότερη στα μπροστινά δόντια (τομείς). Ευτυχώς, στις περισσότερες περιπτώσεις, το νεογιλό δόντι πέφτει γρήγορα λόγω της ασκούμενης πίεσης, οπότε το μόνιμο κινείται και καταλαμβάνει τον κενό χώρο που προοριζόταν για αυτό χωρίς περαιτέρω προβλήματα. Άν δεν πέσει από μόνο του, το πρώτο παιδικό δόντι πρέπει να εξαχθεί σχετικά γρήγορα από τον οδοντίατρο.

Ορισμένες φορές ένα μόνιμο δόντι θα ανατείλει σε διπλή σειρά πίσω από ένα άλλο μόνιμο δόντι. Τότε η λύση είναι είτε εκτεταμένη ορθοδοντική θεραπεία είτε η εξαγωγή ενός εκ των δύο. Σε οποιαδήποτε περίπτωση πάντως, αν παρουσιαστεί παρόμοιο πρόβλημα σε ένα παιδί, επιβάλλεται η άμεση επίσκεψη σε έναν παιδοδοντίατρο ή σε ορθοδοντικό.

Η καθυστέρηση να πέσουν τα πρώτα παιδικά δόντια μπορεί να έχει και ψυχολογικές επιπτώσεις στο παιδί. Η αλλαγή των δοντιών θεωρείται από τα παιδιά σαν μια ένδειξη ότι μεγαλώνουν. Ένα παιδί που βλέπει τα υπόλοιπα να αλλάζουν τα δόντια τους ενώ εκείνο έχει ακόμη τα παιδικά δόντια μπορεί να αναπτύξει άγχος και αίσθημα κατωτερότητας. Οι γονείς θα πρέπει να εξηγήσουν ότι κάθε παιδί είναι διαφορετικό και ότι τα νέα τους δόντια μπορεί να αργήσουν λίγο αλλά θα είναι πιο γερά απο των άλλων παιδιών. Μάλιστα υπάρχει όντως μια θεωρία βάσει της οποίας όσο μεγαλύτερο είναι το διάστημα που μένει μέσα στη γνάθο ένα δόντι πριν ανατείλει, τόσο πιο δυνατό γίνεται και ανθεκτικό στην τερηδόνα. Τα παιδιά πρέπει να αποτρέπονται από το να βγάλουν βίαια ένα παιδικό δόντι που έχει αργήσει να πέσει.

Κάθε παιδί είναι διαφορετικό και χάνει τα νεογιλά δόντια σε διαφορετική ηλικία. Μάλιστα το χρονικό εύρος μέσα στο οποίο αναμένεται στατιστικά να χαθεί κάθε τύπος δοντιού είναι αρκετά μεγάλο, περίπου 1 με 2 χρόνια. Μικρές αποκλίσεις είναι φυσιολογικές, ιδίως αν και η ανατολή του δοντιού έγινε καθυστερημένα. Οι γονείς θα πρέπει να ζητήσουν την συμβουλή του οδοντιάτρου ή παιδοδοντιάτρου όταν:

• το μόνιμο δόντι αρχίζει να ανατέλει σε ανώμαλη θέση,
• δεν έχει πέσει ακόμη κανένα νεογιλό μετά την συμπλήρωση της ηλικίας των 7 ετών,
• υπάρχει έντονος πόνος στην περιοχή του νεογιλού δοντιού χωρίς εμφανές πρόβλημα, ή
• αν μετά και την ανατολή όλων των δεύτερων γομφίων που φυσιολογικά είναι τα τελευταία απο τα 28 μόνιμα δόντια που ανατέλουν μέχρι την ηλικία των 12-13 ετών, υπάρχει ακόμη κάποιο άλλο μόνιμο δόντι που δεν έχει ανατείλει αλλά διατηρείται ακόμη στη θέση του το νεογιλό δόντι.