Προβλήματα που προκαλούν το Λυκόστομα και Λαγώχειλο

Τα βρέφη με λαγώχειλο δεν αντιμετωπίζουν ιδιαίτερο πρόβλημα διατροφής. Κάποια δυσκολία μπορεί να παρουσιαστεί σε περιπτώσεις αμφοτερόπλευρης πλήρους σχιστίας χείλους.

Όταν όμως υπάρχει σχιστία υπερώας (λυκόστομα) τα προβλήματα είναι σοβαρότερα καθώς το άνοιγμα στην οροφή του στόματος καθιστά αδύνατη τη δημιουργία της υποπίεσης που απαιτείται στη στοματική κοιλότητα για να μπορέσει το βρέφος να θηλάσει ρουφώντας το γάλα. Παράλληλα δημιουργείται πρόβλημα στην κατάποση, ενώ μερικές φορές το γάλα μπορεί να διαρρέει προς τη ρινική κοιλότητα και να τρέχει από τη μύτη.

Το πρόβλημα αντιμετωπίζεται με τη χρήση ειδικών μπιμπερό (Haberman) και θηλών διαμορφωμένων για να βοηθούν άτομα με σχιστίες. Επειδή τα βρέφη με λυκόστομα δυσκολεύονται να θηλάσουν, θα πρέπει εναλλακτικά το γάλα της μητέρας να συλλέγεται μέσω αντλίας και να χορηγείται μέσω αυτών των ειδικών μπιμπερό, για να μήν στερηθεί το παιδί τα οφέλη του μητρικού γάλακτος.

Σε οποιαδήποτε περίπτωση πάντως είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί η σωστή διατροφή του βρέφους μέχρι να έρθει η στιγμή της χειρουργικής αντιμετώπισης. Σε ορισμένες περιπτώσεις που η χειρουργική επέμβαση δεν είναι δυνατή ή δεν μπορεί να κλείσει εντελώς το σχίσιμο, τοποθετείται μια συσκευή που ονομάζεται δίσκος σύγκλεισης για να καλύψει το άνοιγμα και να επιτρέψει την κανονική διατροφή.

Τα παιδιά με λυκόστομα (σχιστία υπερώας) είναι πιο επιρρεπή στην εκδήλωση μολύνσεων των αυτιών (ωτίτιδας). Τα ανατομικά προβλήματα στις ευσταχιανές σάλπιγγες που προκαλούν οι συγκεκριμένες σχιστίες οδηγούν σε συσσώρευση κολλώδους υγρού στο μέσο ούς. Η μόλυνση αυτού του υγρού μπορεί να προκαλέσει πυρετό και έντονο πόνο (ωτίτιδα) και να οδηγήσει σε ελαφρά έως μέτρια απώλεια ακοής.

Η απώλεια ακοής είναι προσωρινή αν η σχιστία διορθωθεί αποτελεσματικά μέχρι την παιδική ηλικία. Σε αντίθετη περίπτωση η απώλεια ακοής μπορεί να γίνει μόνιμη επηρεάζοντας αρνητικά και την διαμόρφωση του λόγου.

Τα παιδιά με σχιστίες θα πρέπει να εξετάζονται τακτικά από ωτορινολαρυγγολόγο. Για να μειωθεί ο κίνδυνος μόλυνσης ο ΩΡΛ μπορεί να προχωρήσει σε χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής ή/και σε αποστράγγιση του συσσωρευμένου υγρού με την τοποθέτηση σωληνίσκων αερισμού στα τύμπανα που επιτρέπουν την ελεύθερη είσοδο του αέρα στο μέσον ους και εμποδίζουν τη συλλογή υγρού.

Η σωστή ανάπτυξη και διαμόρφωση των χειλέων και του ουρανίσκου παίζει σημαντικό ρόλο στην δυνατότητα δημιουργίας των φθόγγων κατά την ομιλία. Αν υπάρχει μόνο λαγώχειλο η επίδραση στην ποιότητα της ομιλίας είναι πολύ μικρή. Στα άτομα με λυκόστομα παρατηρείται γενικά μια καθυστέρηση στην ανάπτυξη της ομιλίας, η οποία ακούγεται ένρινη και με δυσκολία προφοράς ορισμένων συμφώνων λόγω αδυναμίας απομόνωσης της ρινικής από τη στοματική κοιλότητα. Η δυνατότητα ομιλίας μπορεί επίσης να επηρεαστεί αρνητικά αν συνυπάρχουν και προβλήματα ακοής λόγω της σχιστίας. Μετά τις διορθωτικές επεμβάσεις και εφόσον μειωθεί η διαρροή αέρα από το στόμα προς τη ρινική κοιλότητα τα προβλήματα στην ομιλία μειώνονται σημαντικά, αν και μπορεί να χρειστεί η βοήθεια λογοθεραπευτή για την πλήρη αποκατάσταση της σωστής ομιλίας.

Άτομα με σοβαρή σχιστία χειλέων και υπερώας που εκτείνεται στην περιοχή της άνω γνάθου και των ούλων αντιμετωπίζουν σοβαρά οδοντιατρικά προβλήματα. Ορισμένα νεογιλά ή μόνιμα δόντια μπορεί να λείπουν τελείως, ή να είναι ατελώς ή ανώμαλα σχηματισμένα, ή/και να ανατείλουν μακριά από την κανονική τους θέση. Σπάνια μπορεί να παρουσιαστούν και υπεράριθμα δόντια, ή να επηρεαστεί η ανάπτυξη της άνω γνάθου με αποτέλεσμα να βρίσκεται σε πιό οπίσθια θέση σε σχέση με την κάτω γνάθο.

Ευτυχώς, αρκετά από αυτά τα προβλήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά με την βοήθεια παιδοδοντιάτρου, ορθοδοντικού και γναθοχειρούργου (αν χρειάζεται). Η προβληματική σύγκλειση των δοντιών κοντά στην περιοχή της σχιστίας αντιμετωπίζεται με κλασσική οδοντιατρική θεραπεία. Στις περιπτώσεις που υπάρχει σχιστία στην περιοχή της φατνιακής απόφυσης (δηλαδή στην περιοχή της γνάθου όπου βγαίνουν τα δόντια), πριν την ορθοδοντική αποκατάσταση θα πρέπει να τοποθετηθεί οστικό μόσχευμα στο σημείο της σχιστίας (δηλαδή να συμπληρωθεί το κενό με οστό που λαμβάνεται από άλλο σημείο του σώματος).

Τα παιδιά με σχιστίες μπορεί να αντιμετωπίσουν κοινωνικά, συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα λόγω της ιδιαιτερότητας στην εμφάνισης τους αλλά και της ανάγκης για συχνές ιατρικές θεραπείες και επεμβάσεις αποκατάστασης. Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται υποστήριξη από έναν έμπειρο παιδοψυχολόγο.