Πώς γίνεται η Απονεύρωση Δοντιού;

Παρά το γεγονός ότι και μόνο το άκουσμα της λέξης απονεύρωση προκαλεί φόβο σε πολλούς επειδή θεωρείται συνυφασμένη με έντονο πόνο, αυτό δεν είναι αλήθεια, τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια. Η διαδικασία της απονεύρωσης δεν προκαλεί πόνο, αλλά αντιθέτως θα προσφέρει πραγματικά ανακούφιση από τον πονόδοντο. Διαβάστε περισσότερα για τον πόνο κατά την απονεύρωση και μετά απο αυτήν.

Το πρώτο βήμα είναι να εντοπίσει ο οδοντίατρος ή ο ενδοδοντολόγος το δόντι με το πρόβλημα. Αυτό μπορεί να μην είναι τόσο απλό όσο ακούγεται, καθώς μερικές φορές, ο πόνος είναι τόσο ισχυρός που ακτινοβολεί σε παρακείμενα δόντια, γεγονός που καθιστά δύσκολο να εντοπισθεί η πηγή του πόνου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί μια ή περισσότερες ακτινογραφίες για να εντοπιστεί το προβληματικό δόντι. Κατόπιν ανιχνεύεται αν ο πολφός (και το νεύρο) είναι ακόμη ζωντανός ή έχει ήδη νεκρωθεί. Αυτό γίνεται με μια δοκιμασία σε ζεστό/κρύο ερέθισμα ή με τη χρήση ειδικής συσκευής.

Προετοιμασία για την απονεύρωση

Αν υπάρχει φλεγμονή και οίδημα, ο οδοντίατρος μπορεί να συνταγογραφήσει ένα αντιφλεγμονώδες ή/και αντιβιοτικό φάρμακο για μερικές ημέρες πριν από την έναρξη της θεραπείας. Ο σκοπός είναι να ελεγχθεί η λοίμωξη και να μειωθεί το πρήξιμο γιατί, μεταξύ άλλων, μειώνει την κυκλοφορία του αίματος και μπορεί να κάνει το αναισθητικό λιγότερο αποτελεσματικό. Εάν ο πόνος είναι έντονος, όπως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις, ο οδοντίατρος θα συστήσει τη λήψη αναλγητικών σκευασμάτων για την ανακούφιση από τον πόνο του δοντιού μέχρι τη θεραπεία.

Το επόμενο βήμα στη διαδικασία είναι να ληφθεί τουλάχιστον μια ακτινογραφία (αν δεν έχει ήδη ληφθεί κατά την διάγνωση) για να αποτυπωθεί ο αριθμός και το σχήμα των ριζών και των ριζικών σωλήνων, και να καθορισθεί εάν υπάρχει απόστημα και σημάδια μόλυνσης του περιβάλλοντος οστού.

Αναισθησία

Η αναισθησία μπορεί να μην είναι απαραίτητη σε περίπτωση που το νεύρο είναι ήδη νεκρό, αλλά οι περισσότεροι οδοντίατροι χρησιμοποιούν τοπικό αναισθητικό κυρίως για να κάνουν τον ασθενή να αισθάνεται πιο άνετα χωρίς το φόβο του πόνου. Το δόντι και η γύρω περιοχή αναισθητοποιείται με μία ή περισσότερες ενέσεις τοπικού αναισθητικού.

Απομόνωση του δοντιού

Η εκτέλεση της απονεύρωσης πρέπει να γίνεται κάτω από άσηπτες χειρουργικές συνθήκες, για αυτό το λόγο το δόντι απομονώνεται από το στοματικό περιβάλλον με ένα λεπτό φύλλο ελαστικού που ονομάζεται ελαστικός απομονωτήρας και συγκρατείται με ένα μικρό σφιγκτήρα που πιάνει στο δόντι. Ο σκοπός είναι να απομονωθεί το δόντι, ώστε να διατηρηθεί στεγνό και να αποφευχθεί η περαιτέρω μόλυνση του εσωτερικού του από βακτήρια που μπορεί να υπάρχουν στο σάλιο.

Η πρόσβαση στον οδοντικό πολφό

Για την εκτέλεση της ενδοδοντικής θεραπείας, ο οδοντίατρος πρέπει να αποκτήσει πρόσβαση στην μολυσμένη περιοχή του πολφού στο κέντρο του δοντιού όπου βρίσκεται ο πολφικός (μυλικός) θάλαμος. Καταρχήν αφαιρείται τυχόν τερηδονισμένη αδαμαντίνη και οδοντίνη ή παλιά σφραγίσματα από την κορυφή του δοντιού.

Στη συνέχεια γίνεται η διάνοιξη του δοντιού μέσω ενος μικρού ανοίγματος πάνω από τη θέση όπου βρίσκεται ο πολφός. Στα πίσω δόντια το άνοιγμα πρόσβασης γίνεται στην μασητική επιφάνεια του δοντιού, ενώ στα μπροστινά δόντια στην γλωσσική (εσωτερική) πλευρά του δοντιού. Συνήθως, μόλις το άνοιγμα φθάσει στον μυλικό θάλαμο υπάρχει άμεσα σημαντική ανακούφιση απο τον πόνο καθώς εκτονώνεται η αυξημένη πίεση που είχε αναπτυχθεί λόγω της φλεγμονής.

Μέτρηση μήκους των ριζικών σωλήνων

Είναι σημαντικό για τον οδοντίατρο να γνωρίζει την ακριβή θέση και μήκος του κάθε ριζικού σωλήνα. Αν το μήκος του εκτιμηθεί μικρότερο από το πραγματικό, τότε είναι πιθανό ένα τμήμα στο τέλος του ριζικού σωλήνα να μην καθαριστεί και σφραγιστεί σωστά. Αν εκτιμηθεί περισσότερο από το πραγματικό, τα υλικά που χρησιμοποιούνται είτε για τον καθαρισμό του καναλιού είτε για την έμφραξη του, μπορεί να εκχυθούν έξω από το άκρο του καναλιού τραυματίζοντας τους περιοδοντικούς συνδέσμους και το οστό της γνάθου. Πρίν γίνει η μέτρηση ο οδοντίατρος έχει αφαιρέσει τη μεγαλύτερη ποσότητα πολφικού ιστού απο τον πολφικό θάλαμο ώστε να αποκαλυφθούν οι ριζικοί σωλήνες.

Η παραδοσιακή μέθοδος μέτρησης περιλαμβάνει την εισαγωγή σε κάθε ριζικό σωλήνα ενός ενδοδοντικού μικροεργαλείου (ρίνης) και την προώθηση του μέχρι το εκτιμώμενο άκρο της ρίζας. Κατόπιν λαμβάνεται ακτινογραφία, και αναλόγως υπολογίζεται το μήκος του κάθε ριζικού σωλήνα.

Σήμερα η μέτρηση γίνεται κυρίως με την χρήση ηλεκτρονικών συσκευών, των εντοπιστών ακροριζίου, που χρησιμοποιούν ηλεκτρικά σήματα για να εντοπίσουν την ακριβή θέση της ρίνης στο ριζικό σωλήνα, και ειδοποιούν με οπτικό και ηχητικό σήμα όταν αυτή φθάσει στο άκρο της ρίζας. Μερικές φορές και οι δύο μέθοδοι χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό, για μεγαλύτερη ακρίβεια.

Τι είναι οι ενδοδοντικές ρίνες

Οι ρίνες είναι μικρά οδοντιατρικά εργαλεία που μοιάζουν με καρφίτσες που φέρουν αυλακώσεις κατά μήκος τους. Υπάρχουν 3 είδη ρινών :

• Ρίνες που χρησιμοποιούνται για την αφαίρεση του νεύρου και των λοιπών ιστών από τον ριζικό σωλήνα.
• Ρίνες που χρησιμοποιούνται για τη διεύρυνση των ριζικών σωλήνων.
• Ρίνες που χρησιμοποιούνται για την ομαλοποίηση των τοιχωμάτων τους.

Διατίθενται σε σετ διαφόρων μεγεθών με αυξανόμενη διάμετρο.

Καθαρισμός, Απολύμανση, και Διεύρυνση

Αφού τα κανάλια έχουν μετρηθεί, ο οδοντίατρος ή ο ενδοδοντιστής θα ξεκινήσει η διαδικασία καθαρισμού που περιλαμβάνει την απομάκρυνση βακτηρίων, νεύρων και λοιπών πολφικών ιστών από το εσωτερικό του δοντιού.

Αρχικά καθαρίζεται και διαμορφώνεται ο χώρος της μυλικής κοιλότητας με τη χρήση χειρολαβής ενδοδοντίας μικρής ταχύτητας και ειδικών φρεζών. Ο οδοντίατρος εντοπίζει τα στόμια των ριζικών σωλήνων στη βάση του πολφικού θαλάμου. Μια ειδική ρίνη εισάγεται στον ριζικό σωλήνα και αφαιρεί το νεύρο του δοντιού. Ο οδοντίατρος θα ξεκινήσει με μια πολύ λεπτή ρίνη ακολουθούμενη προοδευτικά απο ρίνες μεγαλύτερης διαμέτρου μέχρι ολόκληρη η μάζα του νεύρου να έχει αφαιρεθεί, οι ριζικοί σωλήνες να διευρυνθούν, και οι πλευρές τους να είναι λείες και καθαρές (μηχανικός καθαρισμός). Μετά από κάθε πέρασμα με τή ρίνη, εγχύεται στο ριζικό θάλαμο απολυμαντικό υγρό για να βοηθήσει στην έκπλυση των υπολειμμάτων και να σκοτώσει τυχόν εναπομείναντα μικρόβια (χημικός καθαρισμός).

Η διαδικασία γίνεται συνήθως από τον οδοντίατρο με το χέρι, που κινείται πάνω και κάτω και στρίβοντας τη ρίνη μέσα στο ριζικό σωλήνα, προκειμένου να ξύσει τις πλευρές του σωλήνα. Μπορούν όμως να χρησιμοποιηθούν και μηχανικές ρίνες κινούμενες σε πολύ χαμηλή ταχύτητα από ένα μοτέρ ενδοδοντίας.

Ο καθαρισμός των ριζικών σωλήνων είναι το πιο κρίσιμο μέρος της απονεύρωσης. Ο οδοντίατρος πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός για να καθαρίσει όλο το μολυσμένο ιστό, να μην παραλείψει κάποιο ριζικό σωλήνα ή διακλάδωση του, και να μην προκαλέσει διάτρηση ή σπάσιμο της ρίζας κατά τη χρήση των ρινών.

Το στάδιο καθαρισμού των ριζικών σωλήνων μπορεί να χρειαστεί περισσότερο από ένα ραντεβού, όπως σε περιπτώσεις ύπαρξης αποστήματος, έντονης φλεγμονής, ή αν ο οδοντίατρος υποψιάζεται ότι μπορεί να υπάρχουν μή προσβάσιμες κάθετες διακλαδώσεις όπου πιθανόν να υπάρχει ακόμη εστία μικροβίων. Ο οδοντίατρος θα τοποθετήσει αντιμικροβιακή ουσία στον χώρο του πολφού για να εξουδετερωθούν τυχόν εναπομείναντα μικρόβια και κατόπιν θα σφραγίσει προσωρινά το δόντι για να το προστατεύσει απο επιμόλυνση μέχρι το επόμενο ραντεβού.

Φυσικά, εάν ένας οδοντίατρος είναι σίγουρος ότι δεν υπάρχει φλεγμονή και το δόντι είναι εντελώς καθαρό, δεν υπάρχει πρόβλημα να προχωρήσει στο επόμενο στάδιο για την ολοκλήρωση της ενδοδοντικής θεραπείας στο ίδιο ραντεβού.

Έμφραξη των ριζικών σωλήνων

Στην επόμενη επίσκεψη ο οδοντίατρος αφαιρεί την προσωρινή έμφραξη και εξετάζει τους ριζικούς σωλήνες. Για να προχωρήσει στην πλήρωση τους αυτοί πρέπει να είναι στεγνοί και ελεύθεροι φλεγμονής. Αν υπάρχει εξοίδημα, εκροή αίματος ή πύου, δεν γίνεται έμφραξη του ριζικού σωλήνα, αλλά μετά απο μερικές πλύσεις με αντιμικροβιακό διάλυμα τοποθετείται εκ νέου αντιβιοτική πάστα και προσωρινό σφράγισμα στο δόντι μέχρι την επόμενη επίσκεψη. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται μέχρι να μην υπάρχει καμμία ένδειξη λοίμωξης ή φλεγμονής.

Όταν πλέον ο οδοντίατρος βεβαιωθεί ότι δεν υπάρχουν ίχνη μόλυνσης θα καθαρίσει, αποστειρώσει και στεγνώσει με κώνους χάρτου κάθε ριζικό σωλήνα. Κατόπιν τους γεμίζει με εμφρακτικό υλικό (ένα γομώδες υλικό που ονομάζεται γουταπέρκα) σφραγίζοντας τους ερμητικά μέχρι το άκρο της ρίζας. Οι κώνοι γουταπέρκας διατίθενται σε διαφορετικές διαμέτρους για να ταιριάζουν με την διάμετρο του κάθε ριζικού σωλήνα.

Αν το δόντι έχει υποστεί σημαντική ζημία κατά την διαδικασία και δεν είναι σε θέση να υποστηρίξει μια στεφάνη, ο οδοντίατρος θα τοποθετήσει ένα μεταλλικό άξονα σε έναν ριζικό σωλήνα για να παρέχει καλύτερη στήριξη για την τοποθέτηση της στεφάνης.

Τέλος ο οδοντίατρος κλείνει το δόντι με προσωρινό σφράγισμα ή θήκη.

Με την έμφραξη των ριζικών σωλήνων ουσιαστικά ολοκληρώνεται η ενδοδοντική θεραπεία. Η μύλη του δοντιού θα πρέπει στη συνέχεια να αποκατασταθεί με μόνιμο σφράγισμα ή στεφάνη μέσα σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα.

Αποκατάσταση δοντιών μετά απο απονεύρωση

Μετά την ολοκλήρωση της ενδοδοντικής θεραπείας η μύλη του δοντιού πρέπει να αποκατασταθεί μόνιμα για να αποκτήσει ξανά το δόντι την εμφάνιση και λειτουργικότητά του. Η τελική αποκατάσταση των δοντιών δεν πρέπει να αναβληθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα (όχι περισσότερο από ένα μήνα), γιατί αυξάνει τους κινδύνους ενός κατάγματος ή μιας νέας μόλυνσης του δοντιού. Με το προσωρινό σφράγισμα το δόντι είναι αδύναμο και μπορεί να σπάσει εύκολα, αν πιεστεί.

Ανάλογα με τη γενική κατάσταση του δοντιού ο οδοντίατρος θα αποφασίσει εάν μια έμφραξη αμαλγάματος ή σύνθετης ρητίνης είναι αρκετή ή απαιτείται η τοποθέτηση στεφάνης. Συνήθως τα πίσω δόντια, προγόμφιοι και γομφίοι, πρέπει να καλύπτονται με στεφάνη μετά την ενδοδοντική θεραπεία για να αποφευχθεί πιθανό κάταγμα λόγω των μεγάλων πιέσεων που δέχονται.

Το ποσοστό επιτυχίας των ενδοδοντικών θεραπειών είναι περίπου στο 95% δίνοντας τη δυνατότητα διατήρησης δοντιών, στα οποία χωρίς την απονεύρωση θα έπρεπε να γίνει εξαγωγή.