Τί είναι η Σιαλαδενίτιδα;

Στις περισσότερες περιπτώσεις η σιαλαδενίτιδα εμφανίζεται μετά από τη μείωση ή αναστολή της ροής του σάλιου από τον εκφορητικό πόρο ενός σιελογόνου αδένα, συνήθως σαν αποτέλεσμα της μερικής ή ολικής απόφραξης του πόρου μετά από την δημιουργία σιαλόλιθου (πέτρας του σιελογόνου αδένα). Οφείλεται συχνότερα στα μικρόβια του σταφυλόκοκκου ή του στρεπτόκοκκου, ή σε αναερόβια βακτήρια. Προκαλείται είτε από την ανάπτυξη μικροβίων στο λιμνάζον σάλιο εντός του αποφραγμένου πόρου του αδένα, είτε στην είσοδο μικροβίων από το στόμα εντός του εκφορητικού πόρου (που δεν είναι δυνατή υπό φυσιολογικές συνθήκες όταν υπάρχει η ροή του σάλιου).

Η συχνότητα εμφάνισης σιαλαδενίτιδας είναι μεγαλύτερη σε άτομα 50 έως 60 ετών, σε χρονίως πάσχοντες ασθενείς με ξηροστομία, σε άτομα με σύνδρομο Sjogren και σε όσους έχουν υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία στην στοματική κοιλότητα. Εμφανίζεται επίσης σε άτομα νεαρής ηλικίας με πρόβλημα νευρικής ανορεξίας.

Οι παράγοντες που προδιαθέτουν για βακτηριακή μόλυνση των σιελογόνων είναι παρόμοιοι όπως και για την εμφάνιση σιαλολιθίασης:

• Αφυδάτωση, η οποία προκαλεί μείωση της ροής σάλιου, αύξηση της πυκνότητας του καθώς και της σχετικής περιεκτικότητας σε μεταλλικά άλατα.
• Μειωμένη πρόσληψη τροφής, που μειώνει την ανάγκη παραγωγής σάλιου (ανορεξία).
• Αντιϊσταμινικά, φάρμακα για την αρτηριακή πίεση, ψυχιατρικά φάρμακα και άλλα φάρμακα που σαν παρενέργεια μειώνουν την παραγωγή σιέλου.
• Τραυματισμοί των σιελογόνων αδένων (πχ. από κατά λάθος δάγκωμα του χείλους ή της παρειάς).

Σε λίγες περιπτώσεις η σιαλαδενίτιδα οφείλεται σε δευτερογενή μόλυνση που μεταδίδεται από τους παραπλήσιους λεμφαδένες. Πολλοί από τους λεμφαδένες είναι τοποθετημένοι πάνω η και μέσα στον ίδιο τον αδένα της παρωτίδας και κοντά στον υπογνάθιο. Μια συνηθισμένη φλεγμονή του φάρυγγα μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό και διόγκωση των λεμφαδένων που οδηγεί σε φλεγμονή και πρήξιμο και των σιελογόνων αδένων. Όταν αυτοί οι λεμφαδένες φλεγμαίνουν αυτό γίνεται αντιληπτό από τον ασθενή σαν ένα ερυθρό επώδυνο πρήξιμο της παρωτίδας ή του υπογνάθιου σιελογόνου αδένα.

Η σιαλαδενίτιδα εκδηλώνεται με τα παρακάτω συμπτώματα:

• Διόγκωση του αδένα
• Εμφανής ερυθρότητα και πρήξιμο κάτω από το αυτί ή στο πηγούνι ανάλογα με τον αδένα που έχει την λοίμωξη (παρωτίδα ή υπογνάθιο σιελογόνο)
• Έντονος πόνος
• Απόστημα, με πύον να βγαίνει από τον πόρο του σιελογόνου αδένα δημιουργώντας άσχημη γεύση στο στόμα.
• Πυρετός

Η διάγνωση γίνεται βάσει των κλινικών συμπτωμάτων αλλά μπορεί να χρειαστεί ακτινογραφία, υπερηχογράφημα η μαγνητική τομογραφία για τον ακριβή προσδιορισμό της αιτίας και τον εντοπισμό τυχόν σιαλόλιθου ή αποστήματος.

Η σιαλαδενίτιδα μπορεί να εξελιχθεί σε μια σοβαρή λοίμωξη, αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά. Για την αντιμετώπιση της μόλυνσης και την ανακούφιση των συμπτωμάτων συνιστάται:

• Χορήγηση αντιβιοτικών ευρέως φάσματος
• Αντιπυρετικά
• Ζεστά επιθέματα
• Αυξημένη λήψη υγρών
• Τρόφιμα που αυξάνουν την σιαλόρροια
• Καλή στοματική υγιεινή
• Χειρουργική αποχέτευση αν υπάρχει απόστημα

Για την οριστική θεραπεία όμως απαιτείται η αντιμετώπιση της αιτίας που προκάλεσε την μόλυνση. Σε περίπτωση σιαλολιθίασης πρέπει να απομακρυνθεί ο σιαλόλιθος είτε συντηρητικά είτε χειρουργικά (σιαλολιθοτομή). Σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί και η μερική ή ολική αφαίρεση του σιαλογόνου αδένα.

Αφαίρεση του σιελογόνου αδένα συνιστάται επίσης σε ασθενείς με χρόνιες ή υποτροπιάζουσες σιαλαδενίτιδες (επιπολής παρωτιδεκτομή ή αφαίρεση υπογνάθιου αδένα).