Τι είναι τα Ουλικά Μοσχεύματα;

Η τοποθέτηση ουλικών μοσχευμάτων είναι μια χειρουργική οδοντιατρική επέμβαση που εκτελείται απο έναν περιοδοντολόγο, δηλαδή έναν οδοντίατρο με εξειδίκευση στη θεραπεία παθήσεων των ούλων. Τα μοσχεύματα μαλακού ιστού, όπως είναι επίσης γνωστά, συστήνονται ως θεραπεία στις κάτωθι περιπτώσεις :

• Αποκατάσταση της απώλειας ουλικού ιστού λόγω περιοδοντίτιδας και υφίζησης των ούλων.
• Κάλυψη εκτεθειμένων ριζών των δοντιών για να προστατευθούν απο τερηδόνα.
• Μείωση της υπερευαισθησίας στο ζεστό και κρύο λόγω έκθεσης των ριζών εξαιτίας υποχώρησης των ούλων.
• Προληπτική ενίσχυση περιοχών με πολύ λεπτό ουλικό ιστό για προστασία απο μελλοντικά προβλήματα ουλίτιδας και υφίζησης.
• Αισθητική βελτίωση της εικόνας του στόματος. Η υφίζηση των ούλων αποκαλύπτει μεγαλύτερη επιφάνεια των δοντιών, με αποτέλεσμα να φαίνονται μεγαλύτερα απο το φυσιολογικό. Επίσης όταν η ρίζα γίνεται ορατή λόγω υφίζησης ούλων η εμφάνιση των δοντιών επηρεάζεται αρνητικά λόγω του διαφορετικού (συνήθως πιο υποκίτρινου) χρώματος της ρίζας σε σχέση με το λευκό χρώμα της μύλης του δοντιού.

Τα ούλα μπορεί να υποχωρήσουν χαμηλότερα προς τη ρίζα του δοντιού λόγω:

• Περιοδοντίτιδας. Στα πιο προχωρημένα στάδια της περιοδοντικής νόσου η μόλυνση και φλεγμονή προκαλεί την αποκόλληση των ούλων απο τα δόντια και την σταδιακή υποχώρηση τους. Επίσης στα πλαίσια της θεραπείας της περιοδοντίτιδας μπορεί να χρειαστεί η χειρουργική αφαίρεση τμήματος των μολυσμένων ούλων (ουλεκτομή). Τα ουλικά μοσχεύματα χρησιμοποιούνται για να αποκαταστήσουν αυτή την απώλεια ουλικού ιστού.
• Λανθασμένου τρόπου βουρτσίσματος. Η χρήση σκληρής οδοντόβουρτσας σε συνδυασμό με άσκηση υπερβολικής πίεσης κατα το βούρτσισμα ή λάθος τρόπος βουρτσίσματος οδηγεί σε υποχώρηση των ούλων και αποτριβή της αδαμαντίνης.
• Βρουξισμού (τρίξιμο - σφίξιμο δοντιών). Η συνεχής πίεση όταν έχουμε την συνήθεια να σφίγγουμε ή τρίζουμε τα δόντια τραυματίζει τον συνδετικό ιστό γύρω απο τα δόντια προκαλώντας και υφίζηση των ούλων.
• Κακής σύγκλεισης. Προβλήματα σύγκλεισης των δοντιών δημιουργούν ανομοιόμορφη υπερβολική πίεση σε κάποια δόντια τραυματίζοντας τον μαλακό ιστό των ούλων που τα περιβάλλουν οδηγώντας σε υποχώρηση τους και αποκάλυψη των ριζών των δοντιών.
• Ηλικίας. Η φυσική φθορά των ούλων λόγω της ηλικίας είναι ένας ακόμη παράγων προβλημάτων υφίζησης και ανάγκης για ουλικά μοσχεύματα.

Παρότι στις περισσότερες περιπτώσεις τα ουλικά μοσχεύματα αποτελούν τμήμα μια θεραπείας σχετικής με παθήσεις των ούλων, χρησιμοποιούνται επίσης και σε περιπτώσεις αισθητικής οδοντιατρικής για τη διόρθωση της συμμετρίας και εμφάνισης του στόματος.

Πριν την επέμβαση, ο περιοδοντολόγος θα εξετάσει αν έχουν εκλείψει οι αιτιολογικοί παράγοντες που οδήγησαν στην ανάγκη ουλικών μοσχευμάτων. Δεν υπάρχει νόημα να γίνει μια επέμβαση αποκατάστασης των ούλων αν πχ. ο ασθενής συνεχίζει να έχει πρόβλημα ουλίτιδας. Μια σειρά θεραπειών περιοδοντικών, ορθοδοντικών, ή και αλλαγής συνηθειών του ασθενή (πχ. για όσους έχουν πρόβλημα βρουξισμού) πρέπει να έχει ολοκληρωθεί με επιτυχία για να μην ξαναεμφανισθεί το πρόβλημα.

Η επέμβαση τοποθέτησης ουλικών μοσχευμάτων γίνεται απο περιοδοντολόγο με τοπική αναισθησία. Περιλαμβάνει την λήψη και μεταφορά ενός τμήματος μαλακού ιστού απο ένα άλλο σημείο στο στόμα προς τα σημεία όπου υπάρχουν εκτεθειμένες ρίζες δοντιών. Υπάρχουν 3 τύποι μοσχευμάτων :

Ελεύθερα ουλικά μοσχεύματα

Ο περιοδοντολόγος αφαιρεί μια μικρή λωρίδα μαλακού ιστού απο την οροφή του στόματος (ουρανίσκο). Κατόπιν το ουλικό μόσχευμα τοποθετείται γύρω απο το σημείο της υφίζησης και στερεώνεται με ράματα.

Το σημαντικότερο μειονέκτημα της μεθόδου είναι η ανάγκη δημιουργίας ενός δεύτερου χειρουργικού τραύματος στο χώρο απο όπου θα πρέπει να ληφθεί το μόσχευμα.

Μόσχευμα συνδετικού ιστού

Σε αυτή την τεχνική το μόσχευμα λαμβάνεται και πάλι απο την υπερώα αλλά αντί για να χρησιμοποιηθεί το εξωτερικό επιθηλιακό στρώμα, λαμβάνεται ενα υπο-επιθηλιακό στρώμα συνδετικού ιστού. Με αυτόν τον τρόπο το επιθηλιακό στρώμα τοποθετείται ξανά στη θέση του, μειώνοντας την έκταση του τραύματος στο δεύτερο χειρουργικό σημείο. Η τοποθέτηση του μοσχεύματος γίνεται με τον ίδιο τρόπο όπως με τα ελεύθερα ουλικά μοσχεύματα.

Alloderm

Πρόκειται για τεχνητό υποκατάστατο που προέρχεται απο δότριο ανθρώπινο δερματικό ιστό που έχει υποστεί την κατάλληλη επεξεργασία ώστε να εξασφαλιστεί η βιοσυμβατότητα του καθώς και ότι είναι ελεύθερο ιών και ασφαλές για μεταμόσχευση. Κλινικές δοκιμές ελέγχου έχουν δείξει ότι το AlloDerm είναι το ίδιο αποτελεσματικό με τη χρήση ιστού απο τον ασθενή, όταν χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της υφίζησης των ούλων. Παράλληλα όμως εμφανίζει αρκετά πλεονεκτήματα για τη χρήση του ως ουλικού μοσχεύματος για κάλυψη εκτεθειμένων ριζών των δοντιών :

• Αποφεύγεται το χειρουργείο για τη λήψη του μοσχεύματος
• Απεριόριστη διαθεσιμότητα απο τράπεζες ιστών
• Δυνατότητα θεραπείας σε πολλά δόντια σε μία επίσκεψη
• Καλύτερη αποδοχή της χειρουργικής θεραπείας από τον ασθενή.

Μετά απο μια επέμβαση ουλικών μοσχευμάτων είναι φυσιολογικό να υπάρχει ελαφρύς πόνος και πρήξιμο στην χειρουργημένη περιοχή. Ο περιοδοντολόγος θα σας συστήσει ένα παυσίπονο για να πάρετε σε περίπτωση που χρειαστείτε βοήθεια για την ανακούφιση τυχόν πόνου. Το ουλικό μόσχευμα μπορεί αρχικά να έχει περίεργο χρώμα (υπόλευκο ή υποκίτρινο), αλλά γρήγορα θα αποκτήσει το φυσικό ροζ χρώμα των ούλων μόλις αποκατασταθεί πλήρως η κυκλοφορία του αίματος στον ιστό του.

Σε περίπου 7-10 ημέρες μετά την επέμβαση θα πρέπει να επισκεφθείτε ξανά τον περιοδοντολόγο για να ελέγξει την πρόοδο της επούλωσης του τραύματος. Τα ράματα αφαιρούνται συνήθως 2-3 εβδομάδες αργότερα αλλά η πλήρης επούλωση και αισθητική αποκατάσταση μπορεί να διαρκέσει μέχρι 6 μήνες.

Οι κυριότερες μετεγχειρητικές οδηγίες μετά την τοποθέτηση ουλικών μοσχευμάτων είναι οι κάτωθι:

• Αν υπάρχει αιμορραγία μετά την επέμβαση, τοποθετείστε απαλά μια γάζα εκατέρωθεν του μοσχεύματος, και όχι πάνω του. Ποτέ μην ασκήσετε πίεση στο μόσχευμα για να μειωθεί η αιμορραγία. Η μη πλήρης αιμάτωση του μοσχεύματος μπορεί να οδηγήσει στην απόρριψη του.
• Αποφύγετε να πιέζετε ή ελέγχετε με τη γλώσσα σας, έστω και ασυναίσθητα, το ουλικό μόσχευμα.
• Όχι ζεστές τροφές ή ροφήματα για τις πρώτες 48 ώρες.
• Αποφύγετε φυσικές δραστηριότητες για 24 ώρες. Η ένταση μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία.
• Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε εξωτερικά κρύα επιθέματα, με δεκάλεπτα διαλείμματα, για ανακούφιση απο πρήξιμο και πόνο.
• Αποφύγετε τη μάσηση με τη χειρουργημένη περιοχή για τουλάχιστον μια εβδομάδα. Προτιμάτε μαλακές τροφές.
• Όχι βούρτσισμα των δοντιών στο χώρο των μοσχευμάτων για 2 με 3 βδομάδες. Κατόπιν μπορείτε να βουρτσίζετε απαλά και προσεκτικά με μια πολύ μαλακή οδοντόβουρτσα.
• Κάνετε πλύσεις με αντιμικροβιακό διάλυμα χλωρεξιδίνης για 10-14 ημέρες (όχι περισσότερο).
• Λαμβάνετε τα αντιβιοτικά που σας έχει χορηγήσει ο περιοδοντολόγος σύμφωνα με τις οδηγίες του.

Αν η επέμβαση γίνει απο εξειδικευμένο περιοδοντολόγο και ακολουθηθούν οι μετεγχειρητικές οδηγίες, η επέμβαση είναι σχεδόν πάντα επιτυχής. Τα περιστατικά απόρριψης του μοσχεύματος ή μόλυνσης είναι σπάνια.

Το πιο συχνό πρόβλημα μετά την τοποθέτηση ουλικών μοσχευμάτων είναι η αισθητική τους εμφάνιση, καθώς μπορεί να αργήσουν να ενσωματωθούν πλήρως με τα φυσικά ούλα. Αν μετά την πλήρη επούλωση εξακολουθούν να υπάρχουν ανωμαλίες και μη φυσική εμφάνιση, το πρόβλημα μπορεί να διορθωθεί εύκολα με μια αισθητική επέμβαση πλαστικής χειρουργικής ούλων (ουλοπλαστική).

Τα ουλικά μοσχεύματα είναι μια χειρουργική περιοδοντική θεραπεία για να θεραπευθούν οι συνέπειες της υφίζησης ούλων και να προληφθούν περαιτέρω βλάβες των περιοδοντικών ιστών. Τα μοσχεύματα μαλακού ιστού στα ούλα θεραπεύουν την οδοντική υπερευαισθησία λόγω των εκτεθειμένων ριζών και βελτιώνουν την αισθητική εμφάνιση του στόματος.