Τι είναι η Περιστεφανίτιδα

Η Περιστεφανίτιδα είναι μια κατάσταση που η αιτιολογία της σχεδόν πάντα συνδέεται με εγκλεισμό των δοντιών, και ιδιαίτερα με έγκλειστους φρονιμήτες.

Οι τρίτοι γομφίοι, γνωστοί ως φρονιμήτες, αρχίζουν να ανατέλλουν στην ηλικία των 17 ετών και η ανατολή και των τεσσάρων δοντιών ολοκληρώνεται συνήθως μέχρι την ηλικία των 24. Μερικές φορές, ανάλογα με το μέγεθος και τα χαρακτηριστικά των γνάθων και των υπολοίπων δοντιών, δεν υπάρχει αρκετός χώρος στο πίσω μέρος του στόματος για τους φρονιμήτες ώστε να ανατείλουν κανονικά.

Εάν υπάρχει ένα τέτοιο πρόβλημα, ένας φρονιμίτης μπορεί:

• να αποτύχει εντελώς να ανατείλει, παραμένοντας πλήρως κάτω από τα ούλα (έγκλειστος φρονιμήτης).
• να ανατείλει μόνο εν μέρει, με μέρος της μασητικής επιφάνεια να εξακολουθεί να καλύπτεται από τα ούλα (ημιέγκλειστος φρονιμήτης).

Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να προκληθεί περιστεφανίτιδα και να δημιουργηθεί περιμυλικό απόστημα μετά απο:

• Λοίμωξη της ουλικής καλύπτρας του δοντιού. Σε περιπτώσεις ημιέγκλειστων δοντιών, μέρος του δοντιού είναι εκτεθειμένο, αλλά ένα τμήμα της μύλης ή και της μασητικής επιφάνειας του δοντιού εξακολουθεί να καλύπτεται απο ένα στρώμα ουλικού ιστού, που αποκαλείται καλύπτρα. Υπολείμματα τροφών και μικρόβια της οδοντικής πλάκας μπορούν να εισχωρήσουν στο θύλακο που σχηματίζεται ανάμεσα στην επιφάνεια του δοντιού και την καλύπτρα προκαλώντας μια φλεγμονή. Η αποσύνθεση της τροφής, σε συνδυασμό με κακή στοματική υγιεινή που επιτρέπει τη συσσώρευση της οδοντικής μικροβιακής πλάκας και πέτρας, προωθεί την ανάπτυξη των βακτηρίων και την ανάπτυξη λοίμωξης του ουλικού ιστού της καλύπτρας. Ακόμα κι αν ο ασθενής έχει καλή στοματική υγιεινή, δεν είναι εύκολο να καθαριστεί ο χώρος κάτω απο την καλύπτρα με μια οδοντόβουρτσα, με αποτέλεσμα να μπορεί εύκολα να αναπτυχθεί η φλεγμονή.
• Τραύμα. Αρκετά περιστατικά περιστεφανίτιδας προκαλούνται από ένα μικρό τραυματισμό των ούλων γύρω από ένα έγκλειστο ή ημιέγκλειστο δόντι που επιτρέπει την είσοδο μικροβίων και τη μόλυνση των ούλων. Η ουλική καλύπτρα πάνω απο ενα ημιέγκλειστο δόντι είναι συνήθως ήδη ερεθισμένη και οιδηματώδης. Το ίδιο συμβαίνει καί γύρω και πάνω από ένα έγκλειστο φρονιμήτη που πιέζει συνεχώς τα ούλα που τον καλύπτουν. Η φλεγμονή και το οίδημα αυτών των ιστών τους κάνει πιο επιρρεπείς σε μικροτραυματισμούς κατά τη διάρκεια της μάσησης, είτε από τις τροφές είτε απο τα απέναντι δόντια. Ένας τραυματισμός των ούλων αποτελεί μια πύλη εισόδου μικροβίων που εύκολα προκαλούν τη λοίμωξη του ήδη φλεγμονώδους ουλικού ιστού. Αν ένα τμήμα των ούλων στην κάτω γνάθο είναι ήδη πρησμένο, τά δόντια της άνω γνάθου μπορεί να το δαγκώνουν κατά την μάσηση, προκαλώντας επιπλέον ερεθισμό και πρήξιμο, και οδηγώντας στην εκδήλωση περιστεφανίτιδας.

Άλλοι παράγοντες που θεωρούνται ότι προδιαθέτουν στην περιστεφανίτιδα είναι το συναισθηματικό στρες, κόπωση, λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, το δεύτερο τρίμηνο της εγκυμοσύνης και η εμμηνόρροια.

Η περιστεφανίτιδα μπορεί να δημιουργηθεί σε οποιοδήποτε δόντι έχει πρόβλημα εγκλεισμού αλλά, καθως αυτό είναι σπάνιο σε άλλα δόντια , πιο συχνά συμβαίνει με τους φρονιμίτες της κάτω γνάθου.

Τα αρχικά συμπτώματα της περιστεφανίτιδας μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Πόνο
• Πρησμένα ούλα στην περιοχή του προσβεβλημένου δοντιού. Ο ασθενής μπορεί δυσκολεύεται να μασήσει άνετα χωρίς να δαγκώσει τον πρησμένο ιστό των ούλων.
• Άσχημη αναπνοή

Αν η περιστεφανίτιδα δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, η μόλυνση οδηγεί στη συγκέντρωση πύου στον περιοδοντικό θύλακο ανάμεσα στο δόντι και τα ούλα δημιουργώντας ένα απόστημα στα ούλα που ονομάζεται περιμυλικό απόστημα. Μετά την δημιουργία περιμυλικού αποστήματος τα συμπτώματα γίνονται εντονότερα:

• Δυσκαμψία της σιαγόνας
• Εκροή πύου από τα ούλα κοντά στο δόντι (ένδειξη ύπαρξης περιμυλικού αποστήματος)
• Άσχημη μυρωδιά ή γεύση στο στόμα (που προκαλείται από εκροή πύου από τα ούλα)

Πιο σοβαρά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Έντονο έως αφόρητο πόνο.
• Διόγκωση των λεμφαδένων κάτω από το πηγούνι στο λαιμό.
• Μυϊκούς σπασμούς στο σαγόνι
• Οίδημα στην προσβεβλημένη πλευρά του προσώπου
• Δυσκολία να ανοίξετε το στόμα.
• Πυρετό.
• Δυσφαγία. Δυσκολία στην κατάποση της τροφής.

Η περιστεφανίτιδα είναι εύκολο να εντοπιστεί κατά τη διάρκεια μιας κλινικής εξέτασης. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η διόγκωση των ιστών των ούλων γύρω από έναν έγκλειστο δόντι είναι πολύ σαφής και προφανής ένδειξη της περιστεφανίτιδας. Τα ούλα είναι κόκκινα, πρησμένα, και η εκροή πύου γύρω απο το δόντι μαρτυρά την ύπαρξη περιμυλικού αποστήματος στα ούλα.

Αν περιστεφανίτιδα προκαλείται από ένα πλήρως ή μερικώς έγκλειστο δόντι τότε ο οδοντίατρος θα πάρει συνήθως μια ακτινογραφία για να καθοριστεί η ακριβής θέση, το μέγεθος, και ο προσανατολισμός των δοντιών ώστε να αποφασίσει για τη θεραπεία ανάλογα.

Ο οδοντίατρος θα αναζητήσει επίσης άλλα συμπτώματα που μπορεί να υποδεικνύουν ότι το οίδημα και η λοίμωξη έχουν εξαπλωθεί πέρα από το σαγόνι στα μάγουλα και το λαιμό. Σε σοβαρές περιπτώσεις περιστεφανίτιδας η μόλυνση μπορεί να εξαπλωθεί σε γειτονικούς ιστούς, προκαλώντας σοβαρή λοίμωξη που μπορεί να γίνει απειλητική για τη ζωή, αν δεν αντιμετωπιστεί γρήγορα για να αποφευχθεί η περαιτέρω εξάπλωση του οιδήματος και η πιθανότητα απόφραξης της αναπνευστικής οδού.

Ανάλογα με την αιτιολογία, τα συμπτώματα και τη σοβαρότητα της περιστεφανίτιδας ο οδοντίατρος μπορεί να συστήσει ένα συνδυασμό από τις ακόλουθες θεραπείες:

• Βελτίωση της στοματικής υγιεινής για να κρατηθεί η περιοχή του προβληματικού δοντιού καθαρή απο οδοντική πλάκα.
• Συχνό ξέπλυμα με χλιαρό αλατόνερο μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του ασθενούς. Εξωτερική εφαρμογή ζεστών επιθεμάτων θα πρέπει να αποφεύγεται, γιατί μπορεί να οδηγήσει στην εξάπλωση της μόλυνσης σε γειτονικούς ιστούς.
• Δίαιτα με μαλακές τροφές για την αποφυγή περαιτέρω ερεθισμού του ιστού των ούλων.
• Αναλγητικά για την προσωρινή ανακούφιση του πόνου.
• Αντιβιοτική θεραπεία.
• Εκτομή της ουλικής καλύπτρας.
• Αποχέτευση του πύου, εάν έχει δημιουργηθεί περιμυλικό απόστημα.
• Εξαγωγή του έγκλειστου δοντιού (για την εξάλειψη του αιτιολογικού παράγοντα της περιστεφανίτιδας). Η εξαγωγή του δοντιού είναι καλύτερο να προγραμματιστεί αφού η μόλυνση έχει ήδη τεθεί υπό έλεγχο για την πρόληψη της εξάπλωσης της.
• Οι πιο σοβαρές περιπτώσεις όταν το οίδημα και η λοίμωξη έχει εξαπλωθεί στο λαιμό μπορεί να χρειαστεί να νοσηλευθούν σε νοσοκομείο με ενδοφλέβια αντιβιοτικά.

Συνήθως, τα συμπτώματα της περιστεφανίτιδας μπορούν να ανακουφιστούν με συντηρητική θεραπεία σε περίπου μία εβδομάδα. Ωστόσο, αν το δόντι είναι ημιέγκλειστο και τα βακτήρια συνεχίζουν να συσσωρεύονται κάτω από τα ούλα, η περιστεφανίτιδα είναι πολύ πιθανό να επανεμφανιστεί. Η μόνη μόνιμη λύση για τη θεραπεία της περιστεφανίτιδας είναι η εξαγωγή του έγκλειστου φρονιμήτη (ή άλλου δοντιού).

Το μόνο που μπορεί να κάνει ο ασθενής με έγκλειστο ή ημιέγκλειστο δόντι για να αποτρέψει μια περιστεφανίτιδα είναι να προσέχει ιδιαίτερα την στοματική υγιεινή στο σημείο αυτό και να αποφεύγει να το τραυματίσει με σκληρές τροφές. Δυστυχώς δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι προληπτικά για να αποφύγουμε ένα ημιέγκλειστο δόντι. Πολλοί οδοντίατροι συμβουλεύουν ότι είναι καλύτερο οι φρονιμήτες να εξάγονται άμεσα μόλις ανατείλουν γιατί αργά ή γρήγορα θα δημιουργήσουν προβλήματα, αλλά οι απόψεις διίστανται γύρω απο αυτό το θέμα.